Zmierzyć przekład? Z metodologii oceniania w dydaktyce przekładu pisemnego

Rozległa wiedza Autorki, rozumowanie i pasja badawcza owocują dojrzałą pracą, która zmusza, czy zachęca do dalszej refleksji i poszukiwań.

Rozprawa ma charakter krytyczny i otwarty, ukazuje imponujące osiągnięcia myśli przekładoznawczej, ale także i jej ograniczenia.

Zawiera ważne ostrzeżenie przed nadmiernym uleganiem tendencji do oceny zmechanizowanej, pomijającej czy lekceważącej element humanistyczny tłumaczenia.
prof. dr hab. Urszula Dąmbska-Prokop

Jest to praca pionierska, która podejmuje temat bardzo interesujący, choć mało jeszcze zgłębiony, a nade wszystko aktualny zarówno w perspektywie oferty kształcenia, jak i w perspektywie zawodowej.

Można więc domniemywać, że zostanie ona entuzjastycznie przyjęta przez uczestników procesu dydaktycznego: studentów i nauczycieli, m.in. przez swoje praktyczne ukierunkowanie. Komentarz teoretyczny, nieodzowny w tego typu publikacjach, nie przesłania wymiaru praktycznego i metodologicznego analizowanego problemu.

Autorka stawia przede wszystkim na użyteczność prowadzonych przez siebie badań oraz ich przydatność w podnoszeniu jakości kształcenia i pracy tłumaczy tekstów pisemnych.
dr hab. Magdalena Sowa

Joanna Dybiec-Gajer - anglistka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, tłumacz przysięgły języka angielskiego i niemieckiego. Ukończyła studia doktoranckie poświęcone literaturze podróżniczej i antropologii kultury na Uniwersytecie w Paderborn (Niemcy), gdzie obroniła rozprawę doktorską (2004). Jej główne zainteresowania badawcze koncentrują się wokół teorii i praktyki przekładu (jakość i ocena tłumaczenia, dydaktyka przekładu, tłumaczenia uwierzytelnione, systemy certyfikacji) oraz literatury podróżniczej w przekładzie (w szczególności recepcji Marka Twaina w Polsce). Jest autorką licznych publikacji, w tym monografii Guidebook Gazes. Poland In American and German Travel Guides (2004) oraz współautorką Verba volant. How to write an M.A. thesis in Translation Studies (2012). Współredaguje monografie przekładoznawcze Wydawnictwa „Tertium”. Pracuje w Katedrze Dydaktyki Przekładu przy Filologii Angielskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.


SPIS TREŚCI:

Wykaz skrótów
Od autorki
Wprowadzenie: zarys badań nad oceną jakości tłumaczenia
Ocena – jakość – przekład
Przegląd terminologiczny
Koncepcje jakości tłumaczenia
Jakość i ocena tłumaczenia w podręcznikach tłumaczeniowych
Wyznaczniki jakości tłumaczenia z perspektywy zawodowej i rynkowej
Kryteria jakości w nurcie realizmu zawodowego według Daniela Gouadeca
Norma europejska PN-EN 15038 o świadczeniu usług tłumaczeniowych
Wybrane aspekty oceniania w dydaktyce przekładu pisemnego
Cele i podstawowe zasady oceniania
Ocenianie a kompetencje tłumacza
Konceptualizacje kompetencji tłumacza
Zbieżności w konceptualizacjach kompetencji tłumacza
Wewnątrz- i zewnątrztekstowe czynniki wpływające na jakość i ocenę tłumaczenia
Specyfikacja tłumaczeniowa
Cele tłumaczenia a standardy tekstu docelowego i wyjściowego
Implikacje kierunku tłumaczenia
Między efektem odbiorcy a efektem egzaminatora
Koncepcje błędu – błąd tłumaczeniowy a błąd w tłumaczeniu
Perspektywa funkcjonalna
Perspektywa pozajęzykowa skutków błędów
Błędy względne i bezwzględne
Narzędzia oceniania w dydaktyce przekładu pisemnego. Od zorientowania na produkt po ujęcia procesualne
Wprowadzenie
Tłumaczenie jako tekst
Tradycyjne formy testowania a realistyczne egzaminy tłumaczeniowe
Procedury i kryteria oceny tekstu tłumaczenia
Przykładowe egzaminy certyfikacyjne
Egzamin państwowy na tłumacza przysięgłego w Polsce
Egzamin Amerykańskiego Stowarzyszenia Tłumaczy (ATA)
Portfolio tłumaczeniowe jako forma alternatywna
Tłumaczenie jako proces – metody procesualne
Komentarze i raporty tłumaczeniowe
Metody obserwacyjne z zastosowaniem narzędzi elektronicznych
Samoocena i ocena rówieśnicza
Przegląd instrumentów
Analiza punktów krytycznych
Tłumaczenie jako zarządzanie ryzykiem
Punkty krytyczne
Informacje oraz teksty niskiego i wysokiego ryzyka
Dokument wirtualny
Zastosowanie – przekład dokumentów oficjalnych
Praktyka oceniania przekładu w kształceniu tłumaczy
Zagadnienia metodologiczne
Wprowadzenie
Cel badań
Populacja i dobór próby
Studenci podyplomowych studiów przekładu pisemnego
Nauczyciele przekładu: próba polska i międzynarodowa
Instrument badawczy – ankieta
Metody analizy – indeks dynamiczny
Analiza wyników
Charakterystyka demograficzna
Próba studentów podyplomowych studiów przekładu pisemnego
Próba polskich nauczycieli przekładu
Międzynarodowa próba nauczycieli przekładu
Stosowane instrumenty oceny
Różnorodność
Popularność
Spójność
Kierunkowość
Aspekty oceny tłumaczeń studenckich
Specyfikacja
Kryteria oceny
Metody sprawdzania i oceniania
Satysfakcja
Koncepcje tłumaczenia – indeks dynamiczny
Podsumowanie wyników
Ograniczenia i perspektywy badawcze
Zakończenie: możliwości – ograniczenia – perspektywy
Summary
Bibliografia
Spis tabel i rysunków
Spis załączników
Załączniki
Indeks rzeczowy