Polska mozaika filmowa. Ćwiczenia i inspiracje dla studentów języka polskiego jako obcego na poziomie A1-C2

Książka, dzięki której obcokrajowcy poznają 11 wybitnych polskich (ale nie tylko) filmów oraz kilkanaście interesujących, nierzadko wybitnych postaci Polek i Polaków, o których powinni się dowiedzieć w czasie lekcji polskiego. Wybór ćwiczeń, które mogą towarzyszyć lekcjom filmowym.

Jestem pasjonatką filmów i seriali. Częściej spotkacie mnie w sali kinowej niż w parku. Uwielbiam dzielić się spostrzeżeniami na temat Filmów z rodziną, znajomymi i uczniami. Tak, w dużym stopniu także z uczniami, gdyż moja pasja przekłada się na pracę. Namawiam studentów do poznawania wartościowych polskich Filmów, często oglądam je z nimi kolejny raz, omawiam ze szczegółami, zabieram ich w miejsca, w których rozgrywa się fabuła, a w przypadku, gdy są to filmy biograficzne - tam, gdzie znajdą pamiątki po filmowych bohaterach. Wierzę, że kultura powinna być nieodłącznym składnikiem lekcji języka. W dużym stopniu to właśnie dzięki filmom moi uczniowie poznają polską kulturę. Oczywiście obejrzenie filmu to dopiero początek drogi... To brama, za którą rozpościera się przestrzeń pełna symboli i znaczeń kulturowych. Warto wyruszyć tę podróż filmową razem z uczniami. Korzyść jest obopólna. Mając u boku lektora, uczniowie mają się do kogo zwrócić, jeśli jakiś aspekt filmu nie jest dla nich zrozumiały, zyskują szerszy kontekst i pełniejszą wiedzę, lektor urozmaica zaś zajęcia i sam odrywa się od rutyny.

Oto przed Państwem książka, której mnie samej, jako lektorce, zawsze brakowało. Przez lata opracowywałam samodzielnie zagadnienia związane z polskimi filmami, które wykorzystywałam na zajęciach. Uczniowie zawsze chętnie biorą udział w moim autorskim minikursie filmowym, szczególnie podczas zajęć grupowych, kiedy mogą wymieniać się uwagami i dyskutować. Przy okazji omawiania filmów z widocznym zaangażowaniem wykonują nawet takie ćwiczenia, które stanowią dla nich duże wyzwanie językowe, gdyż ciekawi ich temat. Po pewnym czasie rozpoznają aktorów, styl konkretnego reżysera, mają ulubionych twórców polskiej muzyki filmowej. To niezwykle cieszy i daje zawodową satysfakcję, że uczymy nie tylko języka, ale i „zanurzamy" uczniów w kulturze.

Tak powstała książka, dzięki której uczniowie poznają kilkanaście interesujących, nierzadko wybitnych postaci. To Polki i Polacy, o których powinni się dowiedzieć w czasie lekcji polskiego, a jeśli niektórych z nich znają, mogą swoją wiedzę poszerzyć. Są to specjaliści z różnych dziedzin, co sprawia, że uczniowie poznają różnorodne słownictwo. Jest kardiolog, seksuolog, malarz, naukowiec, sportowiec, poetka, polityk, szpieg. Niestety, nie ma równowagi genderowej, kobiet jest mniej, gdyż mniej powstaje kobiecych biografii. Starałam się jednak uwypuklać postacie kobiece w męskich biografiach, zauważać je i omawiać ich dokonania.

Aby lektorom i studentom łatwiej było korzystać z książki, zamieszczam poniżej kilka wyjaśnień związanych z jej zawartością. Mam nadzieję, że pomoże to Państwu w pracy z Polską mozaiką filmową.

FILMY

Sposób oglądania filmu zależy od poziomu uczniów. Osoby początkujące, na poziomie Al i A2, powinny najpierw obejrzeć Film z napisami w języku, który dobrze znają, a dopiero potem po polsku. Przy drugim oglądaniu nie powinno być tych napisów, uwaga uczniów koncentruje się wtedy na ich czytaniu, a nie na słuchaniu. Mogą natomiast mieć włączone dodatkowo polskie napisy, gdyż nie wszystko zawsze można wyraźnie usłyszeć. Osoby na poziomie B powinny obejrzeć film z polskimi napisami, a osoby na poziomie B2 i Cl, jeśli czują się w języku swobodnie, bez napisów. Warto wytłumaczyć uczniom, że nie muszą rozumieć każdego zdania, ważne jest słuchanie i wyłapywanie sensu, odczytywanie gestów, zachowań postaci, mimiki twarzy i kojarzenie tego na dalszym etapie nauki z wypowiadanymi słowami. Istotne jest, żeby uczniowie podejmowali próby i nie poddawali się od razu, z założeniem, że nie rozumieją.

DOSTĘPNOŚĆ FILMÓW

Większość Filmów znajduje się na platformie Netfix w Polsce, do której dostęp ma dziś prawie każdy. Inne Filmy uczniowie mogą obejrzeć na platformie VOD lub kupić na płycie DYD lub Blu-ray.

POZIOMY ĆWICZEŃ

Ćwiczenia do filmów mają zróżnicowane poziomy, od Al do C2, aby każdy uczeń mógł znaleźć coś dla siebie. Poziomy stanowią wskazówkę dla lektora przy omawianiu filmu. W zależności od wiedzy uczniów, ich potrzeb i oczekiwań, lektor może też płynnie przechodzić z jednego poziomu na drugi. Ćwiczenia zawierają dużo informacji o filmie, co na pewno będzie cenne przy jego omawianiu. Sposób podania informacji zależy od poziomu. W każdym zestawie są fragmenty autentycznych wywiadów z aktorami czy reżyserami, przeznaczone dla uczniów zaawansowanych. Proponowane ćwiczenia mają także stanowić inspirację do poszerzania wiedzy o filmie oraz zachętę do oglądania kolejnych. Mogą stanowić początek, ale także zwieńczenie dyskusji na temat Filmu - lektor ma tu dużą dowolność.

SŁOWNIK

Słowa, które mogą być dla uczniów nowe, zostały zebrane na końcu każdego rozdziału. Celowo nie są one przetłumaczone, po pierwsze, aby uczniowie nie zgubili się w gąszczu nieznanych wyrazów, a po drugie, dlatego że nie wszystkie będą każdemu uczniowi potrzebne. Są to słowa że wszystkich poziomów. Uczniowie mogą przetłumaczyć tylko część, z poziomu, na którym obecnie się znajdują, na przykład Al czy A2, lub całość, będąc na wyższym poziomie. Osoby zaawansowane mogą też sprawdzić znajomość słownictwa, tłumacząc tylko te słowa, których nie rozumieją. Zobaczą wówczas, jak rozległa jest ich wiedza leksykalna z danego zakresu tematycznego. Ważne, aby bliżej zapoznać się ze słowami, których używa się w ćwiczeniach, i powtórzyć je przy okazji kolejnych zajęć.

PROPOZYCJE TURYSTYCZNE

Są to miejsca związane z bohaterami filmu, które warto pokazać uczniom. Wyboru miejsc można dokonać wspólnie i odwiedzić je razem, organizując lekcję w plenerze, albo zasugerować uczniom samodzielne ich obejrzenie. Niektóre można zobaczyć w czasie jednej wycieczki, inne wymagają osobnych wypraw. W ten sposób postać z ekranu przybiera kształt realnej osoby i zostaje lepiej zapamiętana. Takie wzbogacenie obrazu filmowego „zanurza" uczniów w szerzej pojętą kulturę.

KLUCZ

W kluczu znajdują się odpowiedzi do wszystkich ćwiczeń poza tymi, w których uczeń ma wyrazić swoją opinię, co wiąże się z dowolnością odpowiedzi.

Spis treści:

Sztuka kochania. Historia Michaliny Wisłockiej (2017 r.)
reżyseria Maria Sadowska, scenariusz Krzysztof Rak

Bogowie (2014 r.)
reżyseria Łukasz Palkowski, scenariusz Krzysztof Rak

Maria Skłodowska-Curie (2016 r.)
reżyseria Marie Noelle, scenariusz Marie Noelle, Andrea Stoll

Mój Nikifor (2004 r.)
reżyseria Krzysztof Krauze, scenariusz Krzysztof Krauze, Joanna Kos-Krauze

Papusza (2013 r.)
reżyseria i scenariusz Krzysztof Krauze, Joanna Kos-Krauze

Ikar. Legenda Mietka Kosza (2019 r.)
reżyseria i scenariusz Maciej Pieprzyca

Piłsudski (2019 r.)
reżyseria i scenariusz Michał Rosa

Wałęsa. Człowiek z nadziei (2013 r.)
reżyseria Andrzej Wajda, scenariusz Janusz Głowacki

Jack Strong (2014 r.)
reżyseria i scenariusz Władysław Pasikowski

Najlepszy (2017 r.)
reżyseria Łukasz Palkowski, scenariusz Agatha Dominik, Maciej Karpiński

Azyl (2017 r.)
reżyseria Niki Caro, scenariusz Angela Workman

Izabela Górnicka-Zdziech - absolwentka Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz studiów podyplomowych z zakresu glottodydaktyki w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Ukończyła kurs pedagogiczny dla czynnych zawodowo nauczycieli w Instytucie Doskonalenia Kadr Pedagogicznych "Edukacja". Od dziesięciu lat pracuje lako lektorka języka polskiego, stawiając w nauczaniu przede wszystkim na komunikację. Autorka książek powstałych we współpracy z wybitnymi osobistościami kultury, takimi jak Ewa Błaszczyk (Wszystko jest takie kruche), Ernest Bryll (O trzeciej nad ranem) czy Franciszek h. Biberstein Starowieyski (Przewodnik inteligentnego snoba według Franciszka Starowieyskiego, Przewodnik zacnego kolekcjonera według Franciszka Starowieyskiego, Przewodnik po kobietach według Franciszko Starowieyskiego). Oprócz nauczania i pisania książek prowadzi warsztaty dla młodzieży, tworzy broszury do Filmów kinowych dla nauczycieli oraz organizuje wycieczki dla obcokrajowców. Zainteresowania dydaktyczne: nauczanie osób początkujących z nastawieniem na komunikację, udział kultury w nauczaniu, wykorzystanie technik multimedialnych w glottodydaktyce, doskonalenie warsztatu lektora.