Gramatyka dla praktyka III. Składnia. Ćwiczenia gramatyczne z języka polskiego dla obcokrajowców na poziomie A1, A2, B1

Trzecia i ostatnia część kompendium gramatycznego "Gramatyka dla praktyka" autorstwa Agnieszki Małyski, Kamili Dembińskiej, Karoliny Fastyn-Pleger oraz Marty Ułańskiej poświęcona została składni. Książka przeznaczona jest dla uczących się języka polskiego na poziomach A1-B1 oraz dla zaawansowanych, którzy chcą powtórzyć i ugruntować podstawy wiedzy o składni.

Gramatyka dla praktyka. Składnia to trzeci tom obszernego kompendium do nauczania gramatyki języka polskiego w ujęciu funkcjonalnymna poziomie A1-B1 (według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego). Jego pierwsza część - Gramatyka dla praktyka. Fleksja i słowotwórstwo - zawiera około 600 ćwiczeń z deklinacji imion i słowotwórstwa, a druga - Gramatyka dla praktyka. Czasownik - ponad 430 ćwiczeń poświęconych czasownikowi.

Nieco więcej niż 300 ćwiczeń można znaleźć w ostatnim tomie pt. Składnia. Podzielono go na osiem rozdziałów: Podmiot, Orzeczenie i równoważnik zdania, Określenia orzeczenia i rekcja, Przydawka, Zdania pytające, Negacja, Funkcje zaimka się w zdaniu, Zdania złożone i spójniki.

Każdy rozdział otwiera część teoretyczna, ale omówienie najistotniejszych zagadnień gramatycznych nie jest priorytetem Autorek. Główną rolę odgrywają w Gramatyce funkcje komunikacyjne, które organizują układ treści. Podejście funkcjonalne, a także staranny dobór słownictwa i struktur gramatycznych pozwala obalić stereotyp, jakoby polska gramatyka była skomplikowana, a jej nauczanie żmudne i oderwane od realiów autentycznej komunikacji. Innowacyjny charakter tego podręcznika przekłada się na praktyczny wymiar nauki.

Z Gramatyki dla praktyka mogą korzystać uczestnicy kursów językowych, osoby uczące się polskiego samodzielnie, które poszukują materiałów dodatkowych lub powtórzeniowych, a także lektorzy języka polskiego jako obcego, prowadzący kursy na poziomach A1, A2, B1. Uczniowie bardziej zaawansowani znajdą w niej wiele materiału do powtarzania i utrwalania podstawowych umiejętności, a lektorzy cenną pomoc w porządkowaniu wiedzy gramatycznej i zwiększaniu efektywności nauczania.

Graficzne wyróżnienie trzech poziomów biegłości (kolor czerwony dla poziomu A1, żółty dla A2 i zielony dla B1) ułatwia orientację w układzie książki i pozwala szybko odszukać odpowiednie ćwiczenia. Każdy rozdział składa się z części teoretycznej i praktycznej. Teoria, przekazana w przejrzysty sposób - od informacji ogólnych do szczegółowych - zainteresuje głównie lektorów, choć wiadomości z tej części przydadzą się również uczniom zainteresowanym głębiej gramatyką lub przygotowującym się do egzaminów certyfikatowych.

W trzecim tomie Gramatyki dla praktyka uczniowie znajdą ćwiczenia, które ułatwią im konstruowanie bardziej złożonych wypowiedzi ustnych i pisemnych oraz pomogą w przyswajaniu struktur składniowych, co w języku polskim nie jest proste ze względu na luźny szyk zdania.

Ćwiczenia, podzielone na podrozdziały według sytuacji komunikacyjnych, zostały ułożone w podręczniku w kolejności od łatwiejszych do trudniejszych - od schematycznych ćwiczeń automatyzujących do bardziej skomplikowanych: kontrastujących i integrujących kilka sprawności. Ich punktem wyjścia jest zawsze składnia. O ile w dwóch pierwszych tomach w centrum uwagi znalazły się poszczególne zagadnienia gramatyczne, o tyle trzecia część Gramatyki koncentruje się właśnie na składni - próbuje oswajać uczniów z naturalnym sposobem komunikacji i zachęcać ich do samodzielnego tworzenia rozbudowanych wypowiedzi. Kilka rzeczy ćwiczy się jednocześnie już w niektórych rozdziałach na poziomie A1. Są one wymienione wtedy w tytule, aby nauczyciele i uczniowie mogli się łatwiej zorientować, czy dany rozdział jest na odpowiednim poziomie i czy zaspokaja ich potrzeby komunikacyjne.

W książce nie brak również ćwiczeń o charakterze socjokulturowym, które przypominają m.in. o polskich zwyczajach, atrakcjach turystycznych, znanych postaciach kultury, nauki i historii. Ćwiczenia powtórzeniowe z części zatytułowanej Czy pamiętasz? sprawdzają umiejętność posługiwania się omówionymi wcześniej strukturami gramatycznymi. Klucz ułatwia samodzielną pracę i autokontrolę, a Indeks terminów gramatycznych, w językach: polskim, angielskim, niemieckim, ukraińskim, rosyjskim i chińskim, uzupełnia część teoretyczną i pozwala ją lepiej zrozumieć. Z kolei Katalog tematyczny umożliwia wybranie z różnych rozdziałów ćwiczeń poświęconych temu samemu tematowi leksykalnemu.