Karta Nauczyciela. Komentarz

Karta Nauczyciela reguluje stosunki pracy nauczycieli zatrudnionych m.in. w szkołach, przedszkolach, placówkach i administracji oświatowej. Jest aktem prawnym zawierającym szereg rozwiązań odrębnych względem Kodeksu pracy, przykładowo przewiduje możliwość rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem jedynie ze ściśle określonych przyczyn.

W ostatnim czasie Karta Nauczyciela uległa bardzo istotnej modyfikacji, która wynika z nowelizacji wprowadzonej ustawą z 5.8.2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1730). Zmiany dotyczą:

• oceny pracy nauczycieli,
• awansu zawodowego,
• nawiązywania i rozwiązywania stosunków pracy nauczycieli przygotowujących się do pracy w zawodzie.

Nowelizacja ta spowodowała konieczność stosowania przepisów Karty Nauczyciela z różnych okresów ich obowiązywania. W komentarzu omówiono szczegółowo zasady dokonywania oceny pracy i odbywania awansu zawodowego nauczycieli, z uwzględnieniem przepisów przejściowych, które pozwalają czasowo na stosowanie rozwiązań obowiązujących do 31.8.2022 r.

W komentarzu Autorzy omawiają również projektowane zmiany w ustawie – Karta Nauczyciela oraz w ustawie z 5.8.2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, wynikające z projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2710).

Najważniejsze atuty komentarza:

• przygotowane przez praktyków z wieloletnim doświadczeniem omówienie wszystkich przepisów Karty Nauczyciela wraz z bogatym orzecznictwem sądowym;
• uwzględnienie nowelizacji dokonanych ustawami: z 9.6.2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich oraz ustawą z 5.8.2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, które weszły w życie odpowiednio 13.8.2022 r. i 1.9.2022 r.;
• bardzo dokładne omówienie zakresu stosowania Karty Nauczyciela do poszczególnych grup pracowników;
• liczne przykłady zawierające praktyczne wyjaśnienia kwestii problematycznych;
• opisanie kwestii czasu pracy i zasad wynagradzania nauczycieli w czasie ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w czasie epidemii COVID-19;
• opisanie awansu zawodowego w ujęciu praktycznym, popartym stanowiskami MEN i bardzo bogatym orzecznictwem sądowym, z uwzględnieniem stosowania różnych przepisów, w zależności od etapu kariery zawodowej, na jakim znajduje się nauczyciel (na jakim etapie w uzyskiwaniu stopnia awansu znajdował się w dniu wejścia w życie nowelizacji z 5.8.2022 r.);
• opisanie problematyki awansu zawodowego i oceny pracy nauczycieli w perspektywie obowiązywania przepisów zmienianych na przestrzeni ostatnich kilku lat. Komentarz bardzo precyzyjnie wyjaśnia, w stosunku do jakich grup nauczycieli stosuje się przepisy Karty Nauczyciela w poprzednim brzmieniu ustawy;
• wyjaśnienie finansowania doskonalenia zawodowego, z uwzględnieniem szkoleń branżowych;
• uwzględnienie wszystkich zmian dotyczących awansu zawodowego nauczycieli szkół polskich za granicą i nauczycieli wydelegowanych do szkół europejskich.

Prezentowana publikacja szczegółowo omawia takie kwestie, jak:

• ocena pracy nauczyciela – wraz z omówieniem zmian, jakie weszły w życie 1.9.2022 r.,
• zmiany w awansie zawodowym nauczycieli od 1.9.2022 r. – wraz z omówieniem zakresu stosowania przepisów obowiązujących przed tą datą,
• awans zawodowy nauczycieli szkół polskich,
• zasady zatrudniania nauczycieli,
• udzielanie urlopu dla poratowania zdrowia,
• dodatki socjalne dla nauczycieli, w tym dodatek na start według zasad obowiązujących od 1.9.2022 r.,
• uprawnienia urlopowe dyrektorów i innych osób pełniących funkcje kierownicze szkole,
• zasady finansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli (w tym szkoleń branżowych),
• zasady korzystania przez nauczycieli z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w tym omówienie kwestii przyznawania świadczeń, tworzenia regulaminu funduszu i dokumentowania sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej oraz podatku dochodowego od przyznanych świadczeń, z uwzględnieniem przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.4.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) oraz najnowszego orzecznictwa sądowego dotyczącego naliczania odpisu na fundusz emerytowanych nauczycieli.

W komentarzu Czytelnik znajdzie odpowiedzi na następujące pytania:

• W jaki sposób jest dokonywana ocena pracy nauczyciela i dyrektora szkoły oraz kiedy stosuje się do niej przepisy obowiązujące przed 1.9.2022 r.?
• Jakie zmiany w awansie zawodowym spotkały nauczycieli od roku szkolnego 2022/2023 i kogo one dotyczą, a kto odbywa awans zawodowy na starych zasadach?
• W jaki sposób awans zawodowy realizują nauczyciele szkół polskich za granicą?
• Jakie są zasady zatrudniania nauczycieli, w tym omówienie, w jakich okolicznościach można zatrudnić nauczyciela na podstawie umowy o pracę na czas określony, a kiedy musi być to zatrudnienie na czas nieokreślony?
• Z jakich przyczyn można rozwiązać stosunek pracy nauczyciela oraz ograniczyć wymiar jego zatrudnienia?
• Jaki wpływ na podstawę zatrudnienia oraz rozwiązanie stosunku pracy ma posiadanie stopnia awansu zawodowego i nieuzyskanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego?
• Na jakich zasadach funkcjonuje zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w szkołach i innych jednostkach systemu oświaty, jaka jest w tym rola związków zawodowych oraz jaki jest sposób podejmowania decyzji o przyznawaniu świadczeń i w jaki sposób dokumentować sytuację socjalną osoby uprawnionej?
• Jakie dodatki socjalne przysługują nauczycielom po zmianie – od 1.9.2022 r. – przepisów Karty Nauczyciela?
• Jakie są rola, zadania i uprawnienia związków zawodowych wynikające z przepisów Karty Nauczyciela?
• Na jakich zasadach nauczyciele mogą korzystać z urlopu dla poratowania zdrowia oraz jakie są w tym zakresie prawa i obowiązki dyrektora szkoły?
• Jakie wygląda urlop wypoczynkowy nauczyciela i dyrektora szkoły oraz w jaki sposób dyrektor szkoły planuje swój urlop wypoczynkowy i kto udziela mu tego urlopu?
• Które przepisy Karty Nauczyciela dotyczą szkół i przedszkoli niepublicznych?
• Jakie zmiany w przepisach regulujących pracę nauczycieli wprowadziły przepisy związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19?