Trudne lekcje języka polskiego. Ku rozwiązaniom praktycznym. Tom XXI

Współczesna dydaktyka nauczania języka polskiego ma swoje niepodważalne osiągnięcia, boryka się jednak z wieloma trudnymi do rozwiązania problemami, przy czym najbardziej kłopotliwe rodzą się ze zderzenia celów definiowanych za pomocą tradycyjnych (co nie znaczy, że nieaktualnych) kategorii i nowych sytuacji cywilizacyjnych, w których muszą się odnaleźć tak uczeń, jak nauczyciel.

Książka Trudne lekcje języka polskiego. Ku rozwiązaniom praktycznym stanowi bardzo ważną propozycję wydawniczą. W pierwszym rzędzie skierowana jest do nauczycieli, którzy oczekują pomocy i inspiracji w rozwiązywaniu problemów, przed którymi stają.

Ta książka ma jednak i drugi walor - stanowi istotny głos w dyskusji o kłopotach dydaktyki polonistycznej: zawarte w niej artykuły łączą elementy diagnostyczne ("co stanowi poważny kłopot?") i remedia ("co zrobić, żeby napotkane kłopoty rozwiązać?").

To jest bardzo ważne, gdyż zostaje pokazane, że z trudnościami można sobie radzić, odpowiednio je definiując, opisując i rozwiązując. (z recenzji dr. hab.  Krzysztofa Biedrzyckiego)

SPIS TREŚCI:

WSTĘP

- Przedmiot najtrudniejszy...[Janus-Sitarz]

SZKOŁA PODSTAWOWA

- "Umieć stawiać mądre pytania". Problemowość w kształceniu literackim uczniów szkoły podstawowej [Zofia Budrewicz]
[Pytania stawiane tekstowi; Pytania "literackie"]

- Niewykorzystany potencjał baśni w wychowaniu literackim szkoły podstawowej [Oliwia Brzeźniak]
[Schematyzm szkolnej praktyki; Oferta podręcznikowa; Analiza i interpretacja baśni w szkolnej praktyce; Stosunek dzieci do baśniowych bohaterów; Szkolne spotkania z baśniami – nowa propozycja; Baśnie z kanonu, baśnie "podstawowe"; Baśnie innych narodów i kultur; Zadania twórcze]

- "Polak mały" na lekcji o wielkich sprawach, czyli o patriotyzmie bez przesady [Agnieszka Kania]
[Katechizm polskiego dziecka, czyli patriotyzm martyrologiczny; Patriotyzmu najłatwiej nauczysz, nie mówiąc o patriotyzmie – mały Polak na lekcji o wielkim Polaku; Wskazówki metodyczne]

- Bo świat nie jest niebiesko-różowy! Lekcje języka polskiego przełamujące stereotypy płciowe [Karolina Kwak]
[Dziewczynka czy chłopiec, czyli dyktat koloru; Pokaż mi swój ulubiony kolor, a powiem ci...; Niestereotypowe podejście do stereotyp; Na przekór utartym schematom. Kiedy trzeba powiedzieć "dosyć"?; Kosmonautka, pilotka i neurochirurżka. Na przekór skamielinom językowym; Na ratunek niewidzialnym dzieciom]

GIMNAZJUM

- Język polski online - Internet w gimnazjalnej edukacji polonistycznej [Agnieszka Handzel]
[Internetowa rzeczywistość; Polonist(yk)a w sieci; Konektywizm - odpowiedź na problemy "nowego świata"?; Edukacja po(d)łączona; Być online z uczniami]

- Wiedza nie-wyszukana. O Wikipedii w edukacji polonistycznej [Agnieszka Kulig]
["Szybko-szybko" - o charakterze internetowych poszukiwań; Bohater klikający - czego i jak szukają postacie z książek dla młodzieży?; Wikipedia na lekcji polskiego - wskazówki metodyczne]

- Prezentacja multimedialna na lekcji języka polskiego
[Agnieszka Handzel]
[Multimedia na lekcji języka polskiego?; Nowa polonistyk@; Lekcja–prezentacja krok po kroku]

- Od gry komputerowej do lektury - nowoczesne metody motywowania gimnazjalistów do czytania [Agnieszka Kulig]
[Czytelnictwo gimnazjalistów: potrzeba fantastycznych światów; Gry komputerowe w szkole – nieupoważnionym wstęp wzbroniony?; Tekstowy charakter gier fabularnych - praktyczne rozwiązania dla edukacji polonistycznej; Przemierzając Azeroth. O wieloosobowej grze sieciowej World of Warcraft; Julek i Maja. Powrót do gry - wskazówki metodyczne; Aneks]

SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA

- Trudne lekcje poezji [Ewa Jaskółowa]
[Dlaczego trudne?; Propozycja pracy z wierszem; "Bogurodzica" inaczej; Wiersz Szymborskiej bez biografii poetki]

- Od gramatyki do poezji [Ewa Nowak]
[Deklinacja historii; Życie w trybie przypuszczającym; Opresja egzystencji]

- Frazeologia na lekcji języka polskiego, czyli twardy orzech do zgryzienia [Emilia Czarnota]
[Miejsce frazeologii w szkole; Frazeologia w oczach uczniów; Szkolne problemy z frazeologią; Nowe rozwiązania]

- Jak rozmawiać z uczniami o prawie naturalnym? (na przykładzie Traktatu o tolerancji Woltera) [Diana Jagodzińska]
[Prawo a życie społeczne; Prawo na lekcji polskiego - fragmenty "Traktatu o tolerancji" Woltera]

- Trzeci oddech polonisty. Kształcenie w zakresie rozszerzonym [Agnieszka Kania]
[Dlaczego poloniści potrzebują "trzeciego oddechu"?; Idea lekcji języka polskiego w zakresie rozszerzonym w świetle reformy z 2008 roku, czyli "nauczyciel w ciemności"; Rzeczywistość szkolna; Propozycje praktycznych rozwiązań, czyli czas na radykalną zmianę]

- Czy w szkole ponadgimnazjalnej jest miejsce dla mitów greckich?
Mity o mitach [Wojciech Rzehak]
[Niezbędność obecności mitu w praktyce pedagogicznej; Mit w podstawie programowej; Trudności z mitami w szkole - bariery percepcyjne; Mit o Orfeuszu i Eurydyce w rzeczywistości szkolnego désintéressement; Podsumowanie]

- Tekst a jego indywidualne ścieżki odkrywania - recepcja Lalki Bolesława Prusa w 2014 roku [Maria Szumera]
[Za tydzień przerabiamy "Lalkę"!; Książka, która fascynuje... literaturoznawców; Ilu w klasie uczniów, tyle głosów i opinii; Reklama dźwignią handlu i... lektur z podstawy programowej; Indywidualne interpretacje; Tematy społeczne w "Lalce" Prusa; Głos zabiorą uczniowie i przemówi sam Prus]

MIĘDZY ETAPAMI

- Udręka obowiązkowa. Trudne wybory lekturowe
[Anna Janus-Sitarz]
[Prywatne spotkania z książkami; "Po co literatura jeszcze jest?"; Lektury obowiązkowe; Konsekwencje lekcji literatury bez lektury]

- Kropka, kreska, kropka... Interpunkcyjne SOS, czyli o interpunkcji w dydaktyce szkolnej [Ewa Horwath]
[Czy kropki i przecinki boją się uczniowskich zeszytów?; Zabawa to podstawa; Funkcjonalność przede wszystkim; Wiedzieć i stosować]