Prawo energetyczne. Efektywność energetyczna Tom I. Komentarz

Kompleksowe omówienie katalogu ustaw dotyczących prawa energetycznego.

Tom I obejmuje ustawę – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.) oraz ustawę o efektywności energetycznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2166 ze zm.). W komentarzu znajdziemy szczegółową i wnikliwą analizę treści ustaw, z wykorzystaniem bogatego dorobku judykatury, najnowszych poglądów doktryny, a także innych krajowych aktów prawnych związanych z tym zagadnieniem oraz z uwzględnieniem rozwiązań prawa unijnego w tym zakresie.

Komentarz przedstawia następujące zagadnienia:

• zasady kształtowania polityki energetycznej państwa;
• zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii;
• działalność przedsiębiorstw energetycznych;
• kompetencje i zasady działania Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki;
• przepisy o koncesjach i taryfach energetycznych;
• przepisy o urządzeniach energetycznych, instalacjach, sieciach i ich eksploatacji;
• zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej;
• zasady realizacji obowiązku uzyskania oszczędności energii;
• zasady przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa;
• zasady prowadzenia centralnego rejestru oszczędności energii finalnej.

Pozycja zawiera najnowsze zmiany legislacyjne zawarte m.in. w:

• ustawie z 20.5.2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1093 ze zm.), która: stworzyła podstawę prawną dla rekuperacji energii elektrycznej zwróconej do sieci trakcyjnej w następstwie hamowania pojazdów oraz odbioru energii elektrycznej przez punkt ładowania z pojazdu elektrycznego; wprowadziła obowiązek opracowywania przez operatora systemu magazynowania instrukcji ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej; ustanowiła Prezesa URE organem właściwym do uznawania kwalifikacji osób wykonujących prace przy urządzeniach, instalacjach i sieciach energetycznych nabytych w państwach członkowskich UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwach członkowskich EFTA; wprowadziła kompleksowe rozwiązania dla funkcjonowania i rozwoju magazynów energii elektrycznej; doprecyzowała przepisy dotyczące taryf oraz zmieniła miejsce publikacji taryf dla ciepła z dziennika wojewódzkiego na Biuletyn URE; wprowadziła zakaz zawierania umów sprzedaży paliw gazowych i energii elektrycznej poza lokalem przedsiębiorstwa; uregulowała kwestię zabezpieczenia majątkowego w celu zaspokojenia roszczeń osób trzecich, mogących powstać wskutek niewłaściwego prowadzenia działalności objętej koncesją; wprowadziła rozwiązania w zakresie systemu inteligentnego opomiarowania polegające na obowiązku instalacji do 31.12.2028 r. liczników zdalnego odczytu skomunikowanych z systemem zdalnego odczytu w punktach poboru energii stanowiących co najmniej 80% łącznej liczby punktów poboru energii u odbiorców końcowych przyłączonych do sieci o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV należących do tego operatora; dodała nowe rozdziały 2c „Zasady funkcjonowania systemu pomiarowego" i 2d „Zasady funkcjonowania centralnego systemu informacji rynku energii"; zobowiązała sprzedawcę paliw gazowych lub energii elektrycznej do zapewnienia publicznego dostępu do aktualnego stanu prawnego związanego z prawami konsumenta energii; wzmocniła kompetencje nadzorcze Prezesa URE nad rynkiem paliw ciekłych w celu zapobiegania sygnalizowanym przez ten organ nieprawidłowościom;
• ustawie z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2376 ze zm.), która rozszerzyła zakres przedmiotowy delegacji ustawowej z art. 9 ust. 4a o prosumentów zbiorowych energii odnawialnej oraz prosumentów wirtualnych energii odnawialnej;
• ustawie z 24.2.2022 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 631), która uzupełniła i doprecyzowała przepisy w zakresie: zasad przyłączania do sieci, w przypadku gdy do sieci ma być przyłączona inna sieć, dla której operatorem systemu wyznaczono to samo przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem paliw gazowych, a także opłat za przyłączenie do sieci przesyłowej gazowej; uprawień, obowiązków oraz obszaru działania operatora systemu przesyłowego gazowego; relacji pomiędzy właścicielem sieci przesyłowej gazowej, a operatorem systemu przesyłowego gazowego wyznaczonym na tej sieci; kompetencji krajowego organu regulacyjnego - Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki; koncesji na przesyłanie paliw gazowych;
• ustawie z 17.13.2021 r. o dodatku osłonowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1 ze zm.), która m.in. zdefiniowała pojęcie ubóstwa energetycznego; wprowadziła przepis zapewniający możliwość zwrócenia się przez odbiorcę wrażliwego energii elektrycznej i odbiorcę wrażliwego paliw gazowych do sprzedawcy energii albo paliw gazowych z wnioskiem o zastosowanie programu wsparcia wobec zaległych i bieżących należności za energię elektryczną albo paliwa gazowe lub świadczone usługi, zwanym dalej „programem wsparcia; nałożyła na przedsiębiorstwa energetyczne obowiązek poinformowania odbiorców w gospodarstwach domowych, którym grozi wstrzymanie dostaw energii elektrycznej, o możliwości zastosowania rozwiązania alternatywnego;
• ustawie z 5.8.2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wzmocnienia bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu (Dz.U. z 2022 r. poz. 1723), która wobec przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych wprowadziła obowiązek uwzględniania planu działań zapobiegawczych przy opracowywaniu projektów planów rozwoju; doprecyzowała, że organem właściwym w rozumieniu rozporządzenia 2017/1938, odpowiedzialnym za przygotowanie ww. dokumentów jest minister właściwy do spraw energii, do którego zadań w zakresie polityki energetycznej należy m.in. nadzór nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w paliwa gazowe; przewidziała zawieszenie tzw. obliga giełdowego w przypadku ogłoszenia stanu kryzysowego; wprowadziła przepis obejmujący także operatora systemu magazynowania paliw gazowych obowiązkiem opracowywania planu rozwoju, o którym mowa w art. 16 PrEnerg; wydłużyła ochronę taryfową Prezesa URE do 31.12.2027 r.;
• ustawie z 20.4.2021 r. o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 868 ze zm.), która dostosowała przepisy ustawy o efektywności energetycznej do przepisów dyrektywy 2018/2002/UE, w tym m.in. doprecyzowała przepisy związane z procedurą wydawania świadectw efektywności energetycznej, a także przepisów dotyczących zawierania umów o poprawę efektywności energetycznej w sektorze publicznym; nałożyła na właścicieli lub zarządców budynków wielolokalowych obowiązek wyposażenia do 1.1.2027 r. ciepłomierzy i wodomierzy w funkcję umożliwiającą ich zdalny odczyt; wprowadziła możliwość realizacji obowiązku dotyczącego efektywności energetycznej w formie programów dofinansowań wymiany urządzeń grzewczych u odbiorców końcowych; rozszerzyła katalog podmiotów zobowiązanych do realizacji obowiązku polegającego na uzyskaniu i przedstawieniu do umorzenia świadectw efektywności energetycznej, realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej względnie uiszczenia opłaty zastępczej o podmioty wprowadzające do obrotu określone w ustawie rodzaje paliw ciekłych stosowanych w transporcie drogowym lub kolejowym; powołała Centralny Rejestr Oszczędności Energii Finalnej;
• ustawie z 7.10.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2127), która wprowadza zmiany w art. 62c, dotyczącym sprzedawcy z urzędu, a także dodaje nowy art. 62k, stanowiący, że środki wypłacone z tytułu rekompensat, o których mowa w art. 62g oraz art. 62h PrEnerg zalicza się do kategorii drugiej należności podlegających zaspokojeniu z funduszów masy upadłości, o której mowa w art. 342 ust. 1 pkt 2 PrUpad;
• ustawie z 29.9.2022 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odnawialnych źródłach energii (Druk sejmowy Nr 2634), która dotyczy zniesienia obowiązku sprzedaży wytworzonej energii elektrycznej na zinstytucjonalizowanym rynku, w tym wypadku na giełdzie towarowej, oraz zaostrzenia odpowiedzialności w zakresie manipulacji na rynku energii elektrycznej.

Komentarz zawiera również aneks omawiający projekt ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (Druk sejmowy Nr 2804), który zakłada m.in. rozszerzenie katalogu podmiotów objętych ochroną taryfową do 31 grudnia 2023 r. o niektóre kategorie odbiorców będących podmiotami realizującymi zadania z zakresu użyteczności publicznej; wprowadzenie mechanizmu rekompensat dla sprzedawców gazu ziemnego do odbiorców taryfowych, który służyłby zrekompensowaniu skutków zamrożenia cen dla rozszerzonego katalogu odbiorców taryfowych; potwierdzenie i podkreślenie w treści przepisów prawa konieczności ochrony taryfowej odbiorców gazu ziemnego w budynkach wielolokalowych, którzy nie zawarli indywidualnych umów kompleksowych lub umów zakupu gazu ziemnego z przedsiębiorstwami energetycznymi.

Publikacja ta skierowana jest zarówno do przedstawicieli zawodów prawniczych: sędziów oraz adwokatów i radców prawnych, którzy zajmują się obsługą prawną spółek z sektora energetycznego, jak również do przedsiębiorstw energetycznych oraz odbiorców paliw i energii oraz pracowników organów administracji odpowiedzialnych za reglamentację rynku energetycznego.

Komentarz będzie cenną pozycją nie tylko dla praktyków prawa konkurencji, ale również dla wszystkich zainteresowanych tematem także w wymiarze teoretycznym, np. jako pomoc dydaktyczna dla aplikantów i pracowników naukowych.