Ustawa o usługach płatniczych. Komentarz

Komentarz zawiera omówienie przepisów ustawy z 19.8.2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1907 ze zm.), regulującej zagadnienia dotyczące:

• zasad świadczenia usług płatniczych;
• praw i obowiązków stron wynikających z umów o świadczenie usług płatniczych;
• zakresu odpowiedzialności dostawców z tytułu wykonywania usług płatniczych;
• warunków wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego;
• przepisów dotyczących prowadzenia działalności przez instytucje płatnicze i biura usług płatniczych.

Komentarz uwzględnia najnowsze zmiany legislacyjne oraz procedowane nowelizacje wynikające m.in. z:

• ustawy z 17.9.2021 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1814), która dodała nowy art. 59ea, wprowadzający zakazy dotyczące akceptanta;
• ustawy z 8.7.2021 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 1598) o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw, która dodała nowy art. 34c, dotyczący naruszenia w zakresie prowadzonej działalności przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 260/2012 przez użytkownika niebędącego konsumentem;
• ustawy z 1.10.2021 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Druk sejmowy Nr 1513), który modyfikuje definicję legalną pojęcia „bliskie powiązania";
• projektu ustawy o rozpatrywaniu reklamacji i sporów klientów podmiotów rynku finansowego oraz o Funduszu Edukacji Finansowej (Druk sejmowy Nr 834), który wprowadza zmiany mające charakter wynikowy względem zmiany mającej na celu przejęcie kompetencji Rzecznika Finansowego przez Prezesa Urzędu;
• projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Nr z wykazu RCL UD253), który przewiduje możliwość nałożenia kary finansowej na członków organów nadzorujących, a także na byłych członków; wprowadza zapis o możliwości nakładania kary określonej w postaci kwoty (do 500 000 zł); wprowadza możliwość doręczeń elektronicznych w rozumieniu ustawy o doręczeniach elektronicznych w odniesieniu do czynności kontrolnych i innych czynności nadzorczych KNF niemających formy decyzji administracyjnej, o których mowa w ustawie o usługach płatniczych w przypadku gdy czynności te będą realizowane zdalnie z wykorzystaniem dokumentów utrwalonych na piśmie w postaci elektronicznej;
• projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych (UD52), który zakłada m.in.:
• ograniczenia i uproszczenia nadzoru publicznego (finansowego) nad działalnością BUP;
• zmniejszenie stawki maksymalnej wykorzystywanej do obliczenia kwoty wpłat ponoszonych przez BUP na pokrycie kosztów nadzoru nad działalnością BUP, jak również zmianę zasady odliczeń nadpłat dokonywanych w danym roku przez krajowe instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego;
• uchylenie delegacji do wydania rozporządzeń na podstawie art. 64a ust. 5 i art. 98b ust. 3 ustawy;
• ograniczenie realizowanej przez BUP kwoty pojedynczej transakcji lub transakcji z tego samego tytułu do 2 500 euro;
• wyłączenie Banku Gospodarstwa Krajowego i Narodowego Banku Polskiego z obowiązku stosowania funkcjonalności CAF (confirmation of the availability of funds), tj. obowiązku nałożonego na dostawcę usług płatniczych prowadzącego rachunek płatnika, polegającego na potwierdzaniu przez tego dostawcę dostępności środków pieniężnych na rachunku, na wniosek dostawcy wydającego instrumenty płatnicze oparte na karcie.

Komentarz omawia poszczególne postanowienia ustawy o usługach płatniczych w ich praktycznym wymiarze, odnosząc się także do wytycznych i opinii organów polskich i europejskich, w tym w szczególności Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego i Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. Szczególny nacisk w komentarzu został położony na przepisy wdrażające do polskiego systemu prawnego unijną dyrektywę PSD2, w tym przepisy dotyczące silnego uwierzytelnienia użytkownika oraz świadczenia dwóch nowych usług płatniczych, tj. usługi dostępu do informacji o rachunku i usługi inicjowania płatności, w tym z uwzględnieniem zagadnień dotyczących ochrony prywatności i danych osobowych.

Komentarz przygotowany został przez prawników posiadających bogate doświadczenie w doradztwie na rzecz podmiotów sektora finansowego, w tym w szczególności w zakresie usług płatniczych. Praktyczna wiedza autorów oraz doświadczenie w świadczeniu usług doradztwa prawnego w obszarze usług płatniczych pozwoliły przygotować niniejszą publikację, stanowiącą nie teoretyczne, lecz praktyczne omówienie poszczególnych przepisów ustawy o usługach płatniczych.

Komentarz skierowany jest przede wszystkim do praktyków, w tym przedstawicieli instytucji finansowych (m.in. banków, instytucji płatniczych, organizacji płatniczych itd.) i prawników zajmujących się prawnymi aspektami świadczenia usług płatniczych oraz do wszystkich innych osób zainteresowanych tą tematyką