Umowa gwarancyjna

Pierwsze na rynku, kompleksowe opracowanie pojęcia konstrukcji prawnej umowy gwarancyjnej

Autor nie tylko szeroko przedstawia zagadnienie z uwzględnieniem kontekstu historycznego, ale też dokonuje pogłębionej analizy prawnoporównawczej poszczególnych krajowych porządków prawnych i na tej podstawie wyodrębnia odmienne modele podejścia do umowy gwarancyjnej, co stwarza punkt wyjścia dla rekonstrukcji polskiego modelu podejścia do umowy gwarancyjnej oraz zaproponowania adekwatnej do potrzeb współczesnego obrotu definicji tej konstrukcji prawnej.

Badania prawnoporównawcze prowadzone są w ujęciu funkcjonalnym i dążą do wyjaśnienia oraz lepszego zrozumienia tej konstrukcji prawnej w prawie polskim. Istotnym aspektem rozważań jest także uwzględnienie aspektów ekonomicznych i celów gospodarczych przyświecających kontrahentom, które z kolei determinują potrzeby i oczekiwania stawiane współczesnemu prawu umów, a w szczególności odpowiedzialności umownej.

Tłem dla prowadzonych w tym zakresie rozważań jest również postępująca konwergencja prawa umów, a przede wszystkim praktyki kontraktowej. Sformułowana w ten sposób diagnoza potrzeb współczesnego obrotu gospodarczego oraz oczekiwań stawianych w związku z tym przed prawem umów – a w szczególności przed odpowiedzialnością umowną – stanowi dla autora punkt wyjścia przy tłumaczeniu istoty umownej odpowiedzialności gwarancyjnej oraz przyczyn wzrostu zainteresowania nią ze strony praktyki kontraktowej, orzecznictwa oraz nauki prawa.

Publikacja zawiera omówienie zagadnień m.in. takich jak:

• historyczny kontekst koncepcji umów gwarancyjnych – zalążki tej koncepcji w prawie rzymskim oraz jej dalszy rozwój w różnych kulturach prawnych, pierwsze ogólne ujęcie umowy gwarancyjnej przedstawione przez Rudolfa Stammlera;
• krajowe modele podejścia do konstrukcji prawnej umowy gwarancyjnej w perspektywie porównawczej oraz ich ewolucja – wyodrębniono modele: niemiecki, francusko-włoski, szwajcarsko-austriacki, anglo-amerykański. Analiza modeli wskazuje, iż poszczególne koncepcje umowy gwarancyjnej zwykle powstawały w odpowiedzi na konkretne potrzeby, jakie obrót gospodarczy stawiał przed prawem umów, co stwarza także odpowiedni kontekst dla analizy polskiego modelu;
• polski model podejścia do umowy gwarancyjnej – geneza i uwarunkowania rozwoju polskiej koncepcji umowy gwarancyjnej, znaczenie art. 391 i 392 KC dla pojęcia umowy gwarancyjnej, wyodrębnienie dwóch fal zainteresowania umową gwarancyjną po transformacji ustrojowej i przywróceniu gospodarki rynkowej w Polsce. Zastosowanie metody porównawczej w ujęciu funkcjonalnym oraz uwzględnienie aspektów gospodarczych pozwala również dla polskiego modelu wskazać czynniki ekonomiczne kształtujące podejście do umów gwarancyjnych na poszczególnych etapach rozwoju polskiej doktryny w tym zakresie;
• definicja samoistnej umowy gwarancyjnej – sformułowana z uwzględnieniem diagnozy potrzeb i oczekiwań, jakie obrót gospodarczy stawia obecnie przed prawem umów, a w szczególności przed odpowiedzialnością umowną – w tym umowną odpowiedzialnością gwarancyjną. Uwzględniono tu wnioski z analiz modeli, dotychczasowe doktrynalne próby zdefiniowania pojęcia, a także potrzeby obrotu i przemiany w odpowiedzialności umownej, co pozwoliło sformułować propozycję zdefiniowania umowy gwarancyjnej. Ze względu na konstrukcję umowy gwarancyjnej wykorzystano także dorobek doktryny prawa ubezpieczeniowego;
• rozróżnienia zewnętrzne i wewnętrzne dotyczące samoistnej umowy gwarancyjnej – określenie jej stosunku do instytucji zbliżonych lub pokrewnych, lecz podlegających specyficznemu reżimowi prawnemu (gra lub zakład, ubezpieczenie), analiza zasadności rozróżnień dokonywanych w ramach pojęcia umowy gwarancyjnej (w tym specyfika i zasadność wyróżnienia klauzul indemnifikacyjnych od zapewnień gwarancyjnych).

W książce uwzględniono aktualne tendencje praktyki kontraktowej w zakresie stosowania umów gwarancyjnych, w szczególności w zakresie umów odnoszących się to transakcji typu M&A (ang. mergers and acquisitions). Uwzględnione zostały także najnowsze wypowiedzi orzecznictwa i piśmiennictwa.

Książka adresowana jest zarówno do przedstawicieli doktryny, jak i do praktyków: sędziów, arbitrów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy, którzy w zakresie swojej praktyki mają do czynienia z prawem umów, w szczególności ze złożonymi transakcjami typu M&A lub innymi transakcjami, w jakich powszechne jest stosowanie szczególnych rozwiązań umownych dotyczących odpowiedzialności stron (np. umowy joint-venture, umowy inwestycyjne, umowy wspólników). Okaże się przydatna i interesująca również dla aplikantów do zawodów prawniczych oraz dla studentów prawa, a także dla każdego, kto interesuje się współczesnymi problemami prawa cywilnego, w szczególności aktualnymi tendencjami w obszarze prawa umów, w tym zjawiskami związanymi z konwergencją prawa umów i umiędzynarodowieniem obrotu kontraktowego.