Proces udzielania zamówień publicznych na podstawie nowego Prawa zamówień publicznych. Komentarz praktyczny z orzecznictwem

Praktyczny komentarz z orzecznictwem do nowej ustawy z 11.9.2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.), która weszła w życie 1.1.2021 r. Pozycja profesjonalnie, a jednocześnie w przystępny sposób objaśnia stosowanie prawa materialnego i funkcjonowanie procedur sądowych.

Dziedzina zamówień publicznych stanowi narzędzie wspierające rozwój gospodarczy, umożliwiające poprawę jakości zamawianych dostaw, usług i robót budowlanych, wsparcie innowacyjności, realizowanie polityki społecznej i strategii państwa. Ponad 14-letni okres obowiązywania wcześniejszej ustawy uchwalonej w zupełnie innych realiach gospodarczych oraz otoczeniu prawnym, a także wprowadzane liczne zmiany na skutek transpozycji dyrektyw unijnych oraz pozostałe zmiany mające na celu dostosowywanie prawa do potrzeb zmieniającej się sytuacji prawnej i gospodarczej wygenerowały potrzebę przygotowania nowego kompleksowego i spójnego aktu prawnego. Nowa ustawa dotyczy kompleksowego uregulowania materii zamówień publicznych stanowiących umowy o charakterze odpłatnym zawierane pomiędzy zamawiającymi a wykonawcami, których przedmiotem jest nabycie przez zamawiającego robót budowlanych, dostaw lub usług od wybranego wykonawcy.

W nowej ustawie zostały wprowadzone zmiany dotyczące m.in.:

• progu stosowania nowej ustawy – Prawo zamówień publicznych;
• uproszczenia procedury udzielania tzw. zamówień bagatelnych;
• nowych obowiązków zamawiającego, dotyczących np. przygotowania analizy swoich potrzeb i wymagań oraz sposobów ich zaspokojenia dostępnych na rynku;
• zmodyfikowania katalogu przesłanek wykluczenia wykonawcy z postępowania – zarówno obligatoryjnych, jak i fakultatywnych;
• rezygnacji z dwóch trybów udzielania zamówień: zapytania o cenę i licytacji elektronicznej;
• dopuszczenia tzw. wstępnych konsultacji rynkowych;
• szczegółowego określenia tego, czego zamawiający może wymagać od wykonawcy w przypadku każdego z warunków udziału w postępowaniu;
• modyfikacji katalogu przesłanek odrzucenia oferty;
• określenia ustawowego katalogu tzw. klauzul abuzywnych;
• zmiany przepisów dotyczących treści umowy o wykonanie zamówienia.

W publikacji przedstawiono zarówno nowe instytucje wprowadzone ustawą, jak i liczne modyfikacje instytucji prawnych już istniejących. Nowa ustawa ma na celu uproszczenie procedur, szczególnie jeśli chodzi o zamówienia poniżej progów unijnych oraz zwiększenie konkurencyjności i dostępu do rynku zamówień publicznych, a także zrównoważenie pozycji zamawiających i wykonawców.

W pozycji uwzględniono zmiany wprowadzone ustawą z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2275), dotyczącej wyeliminowania różnic interpretacyjnych dotyczących odmiennego uregulowania analogicznych instytucji prawnych w ustawie – Prawo zamówień publicznych oraz w ustawie o umowie koncesji, w tym uproszczenia procedury udzielania tzw. zamówień bagatelnych.

W Komentarzu omówiono m.in. zagadnienia dotyczące:

• przygotowania postępowania (m.in. analiza potrzeb i wymagań, elementy dokumentacji przetargowej);
• wymogów na temat opisu przedmiotu zamówienia oraz oszacowania wartości zamówienia;
• komunikacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia;
• środków dowodowych w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego z uwzględnieniem podziału na: podmiotowe i przedmiotowe, a także innych dokumentów i oświadczeń składanych przez wykonawcę;
• kwalifikacji podmiotowej wykonawców (m.in. warunki udziału w postępowaniu oraz podstawy wykluczenia z postępowania: obligatoryjne i fakultatywne);
• trybów udzielania zamówień publicznych, uwzględniając następujące: tryb podstawowy, przetarg nieograniczony i ograniczony, negocjacje z ogłoszeniem i bez niego, dialog konkurencyjny, zamówienie z wolnej ręki, partnerstwo innowacyjne, z wyszczególnieniem sytuacji, w których są wykorzystywane, a także procedury udzielania zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi;
• oceny wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i ofert (m.in. wyjaśnienia treści oferty i poprawienie omyłek w ofertach, wyjaśnienia rażąco niskiej ceny, wykluczenie wykonawcy i odrzucenie oferty oraz wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zestawienie zasady jawności z tajemnicą przedsiębiorstwa);
• unieważnienia postępowania (przesłanki unieważnienia w oparciu o ustawę, wyroki sądów okręgowych, Krajowej Izby Odwoławczej oraz Sądu Najwyższego);
• umów (m.in. elementy obligatoryjne, klauzule abuzywne, prawo opcji, ograniczenia zasady swobody umów, kary umowne, zmiana umowy, zakończenie umowy);
• środków ochrony prawnej (m.in. koncentracja środków ochrony prawnej, legitymacja czynna do wnoszenia środków, pojęcie interesu w uzyskaniu zamówienia i szkody, regulacje dotyczące postępowania odwoławczego).

Komentarz adresowany jest do wszystkich zainteresowanych problematyką zamówień publicznych. Szczególnie polecany jest osobom świadczącym na co dzień pomoc prawną w zakresie specjalności zamówień publicznych. Ponadto przeznaczony jest zarówno dla zamawiających, jak i wykonawców oraz dla ich pełnomocników będących adwokatami bądź radcami prawnymi.