Vademecum dyrektora instytucji kultury + płyta CD

Praktyczne kompendium wiedzy dla dyrektorów instytucji kultury!

Celem publikacji jest zebranie w jednym miejscu, wszystkich kwestii związanych z funkcjonowaniem i zarządzaniem instytucją kultury, ze szczególnym uwzględnieniem spraw kadrowych, organizacyjnych i odpowiedzialności. Książka składa się z pięciu części w tym ostatnia to wzory dokumentów.

Trzecie wydanie uwzględnia liczne zmiany prawne, w tym wynikające z:

• ustawy z 11.9.2019 r. - Prawo zamówień publicznych,
• ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych,
• nowelizacji ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, 
• rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 12.4.2019 r. w sprawie konkursu na kandydata na stanowisko dyrektora instytucji kultury.

Publikacja omawia takie tematy jak:

• zasady powołania, odwoływania i wynagradzania dyrektora instytucji kultury,
• organizacja instytucji,
• kompetencje, zadania i obowiązki dyrektora w różnych obszarach prawnych (m.in. zamówienia publiczne, zarządzanie, organizacja imprez, prawa autorskiego),
• kwalifikacje zawodowe pracowników instytucji kultury,
• zasady wynagradzania pracowników instytucji kultury,
• czas pracy pracowników instytucji kultury (delegowanie pracowników do innych zadań w okresie covidowym),
• zasady gospodarki finansowej w instytucji kultury (prawa i obowiązku dyrektora wynikające z przepisów dotyczących rachunkowości, planowanie finansowe, podatki),
• pozyskiwanie środków finansowych (krajowych i zagranicznych) na funkcjonowanie instytucji kultury,
• współpraca instytucji kultury z innymi podmiotami,
• tworzenie oferty programowej uwzględniając nowoczesne formy prezentacji online,
• odpowiedzialność związaną z zarządzaniem instytucją kultury (zarządzanie w czasie kryzysu pandemicznego),
• prawa autorskie i prawa pokrewne w instytucjach kultury.

Vademecum to odpowiedź także na zmiany w funkcjonowaniu instytucji w okresie pandemii koronawirusa. Dyrektorzy instytucji kultury zostali postawieni przed wyzwaniem zapewnienia bezpieczeństwa m.in. zwiedzającym, widzom, a także pracowników placówki. Dodatkowo decyzje związane z ograniczeniami w działaniu instytucji doprowadziły do przeniesienia oferty do internetu lub organizacji wydarzeń z zachowaniem reżimu sanitarnego. Ta sytuacja wpłynęła również na budżety instytucji i konieczność poszukiwań często niestandardowych rozwiązań. 

Okres pandemii to także możliwości wynikające z tarcz antykryzysowych wprowadzanych przez rząd, które bezpośrednio wpływały na instytucje kultury i skłaniały kadrę zarządzająca do podejmowania decyzji. Jednym z takich obowiązków była organizacja pracy zdalnej. W Vademecum prezentujemy szczegółowo rozwiązania dotyczące pracy zdalnej i liczne przykłady rozwiązania tej kwestii w zależności od placówki.

Podział tematyczny Vademecum to:

Część I to zestaw danych o powołaniu, łączeniu lub przekształcaniu instytucji. W tym miejscu Czytelnik dowie się jakie są podstawy prawne formalno-prawnego funkcjonowania placówki. Wiele miejsca poświęcono organom IK w tym: 

• osobie dyrektora IK (zasadom powoływania i odwoływania) oraz zastępcom (z podziałem czy jest to dyrektor samorządowej instytucji kultury, czy państwowej instytucji kultury),
• kwestii pełnomocnictw,
• zasad działania organów doradczych takich jak np. rada muzeum, kolegium doradcze, rada powiernicza.

Część II to szereg wiedzy praktycznej w szczególności z zakresu:

• Kadr i płac w instytucjach kultury (z uwzględnieniem regulacji związanych z COVID-19 takich jak: praca zdalna, dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników, dodatkowe świadczenie postojowe, ograniczenie działalność ZFŚS, możliwości udzielenia urlopu bez zgody pracownika, ograniczenie wysokości odprawy),
• Ochrony danych osobowych (zgody, karty informacyjne i regulaminy np. osób zwiedzających muzeum, uczestników spektakli artystycznych, warsztatów kulturalnych oraz dane osobowe pracowników i osób zatrudnionych na innej podstawie w IK),
• Zamówień publicznych (nowa ustawa z 11.9.2019 r. - Prawo zamówień publicznych, spowodowała zmiany w postępowaniach i konieczność dostosowania dokumentacji w tym wzorów i pism, za które odpowiada kierownik zamawiającego, czyli – dyrektor IK), 
• Dostępu do informacji publicznej (szereg nowego orzecznictwa, w szczególności wyroki dotyczące odmowy udzielania informacji publicznej w IK),
• Bezpieczeństwa imprez masowych (wymogi na przeprowadzenie wydarzeń głównie z zachowaniem obostrzeń pandemicznych, limity uczestników),
• Obowiązki kancelaryjne i archiwalne (zasady klasyfikowania pism wpływających do instytucji, dokumentacja IK w przypadku likwidacji placówki, archiwum zakładowe w instytucji kultury),
• Prawami autorskimi (kwestie związane z licencją wyłączną i niewyłączną, dozwolonym użytkiem a prawem cytatu, dodatkowo zachowanie prawa autorskiego w związku z wydarzeniami online).

Część III to zbiór tematów finansowo-podatkowych. Poradnik zawiera istotne informacje dla kadry zarządzającej dotyczące m.in. zmian planu finansowego zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych. W związku z sytuacją, jaka zaistniała przez COVID-19, wiele zaplanowanych imprez się nie odbyło. Środki dotacji podmiotowej przeznaczone na imprezy, które zostały odwołane w związku z pandemią, IK może przeznaczyć na inne bieżące zadania – pod warunkiem, że wprowadzi odpowiednie zmiany w planie finansowym. Jak to prawidłowo zrobić? Podajemy przykłady i wzory.

Z tej części publikacji Czytelnik dowie się także o przepisach podatkowych związanych z przeciwdziałaniem skutkom epidemii COVID-19 w tym:

• zwolnieniu z obowiązku zwiększenia dochodu o wartość nieuregulowanych zobowiązań,
• możliwości rezygnacji z uproszczonej formy płacenia zaliczek na podatek,
• rozliczania ulgi za złe długi,
• kar umownych za wady towarów i usług.

Część IV publikacji poświęcona jest tematowi Zarządzania instytucją kultury z naciskiem na możliwości finansowania. Instytucje działające w Polsce, w obszarze kultury niezależnie od formy prawnej mają do dyspozycji wiele mechanizmów umożliwiających finansowanie lub współfinansowanie swojej działalności podstawowej (statutowej), a także różnorodnych przedsięwzięć kulturalnych obejmujących wiele dziedzin i form. W tej części Czytelnik znajdzie informacje o głównych źródłach finansowania działalności placówek z obszaru kultury ze szczególnym uwzględnieniem:

• dotacji od organizatora,
• dochodów własnych,
• zewnętrznych krajowych źródeł finansowych,
• zewnętrznych zagranicznych źródeł finansowych.

Wraz z nową perspektywą finansową UE 2021–2027 następują zmiany w zakresie regulacji, priorytetów, celów operacyjnych, a także programów UE. Nowe programy, nowe narzędzia to przede wszystkim nowe możliwości. To niezwykle interesujący okres, zarówno z punktu widzenia grantodawców, jak i grantobiorców. Zgodnie z projektem Umowy Partnerskiej, obszar kultura i turystyka doprecyzowany został w ramach celu „Europa o silniejszym wymiarze społecznym”. Przewidziany zakres wsparcia obejmuje m.in.:

• zachowanie i modernizację obiektów dziedzictwa kulturowego,
• rozwój instytucji kultury,
• wzmacnianie rozwoju przemysłów kultury i kreatywnych i kompetencji personelu instytucji kultury,
• konserwację zabytków ruchomych,
• konserwację zabytkowych muzealiów, starodruków, księgozbiorów, materiałów bibliotecznych, archiwalnych i zbiorów audiowizualnych,
• odnowę lub adaptację obiektów i przestrzeni do pełnienia funkcji aktywizujących i integrujących lokalne społeczności z wykorzystaniem innowacji społecznych w kulturze,
• inwestycje w obiekty/miejsca tworzące turystyczne szlaki tematyczne,
• wzmacnianie potencjału organizacji pozarządowych realizujących działania dot. kultury.

Są także nowe programy Komisji Europejskiej na lata 2021-2027. Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego (Agencja) ogłosiła cztery programy na lata 2021-2027:

• Erasmus+,
• Kreatywna Europa,
• Europejski Korpus Solidarności,
• Obywatele, Równość, Prawa i Wartości (CERV).

Ważnym uzupełnieniem Vademecum będzie płyta CD z licznymi wzorami dokumentów, obejmująca m.in:

• Informację o połączeniu samorządowych instytucji kultury,
• Odwołanie dyrektora samorządowej instytucji kultury,
• Ogłoszenie konkursu na stanowisko dyrektora samorządowej instytucji kultury,
• Powołanie na stanowisko dyrektora samorządowej instytucji kultury,
• Umowę w sprawie warunków organizacyjno-finansowych działalności,
• Umowę sponsoringu,
• Polecenie wykonywania pracy w trybie pracy zdalnej,
• Uchwałę Rady Gminy o nadaniu statutu,
• Pismo informujące o niepublicznym charakterze informacji,
• Pismo informujące o odrębnej procedurze dostępu do informacji,
• Pismo informujące o braku wnioskowej informacji,
• Powiadomienie o wcześniejszej publikacji informacji,
• Zarządzenie w sprawie wewnętrznej polityki antymobbingowej,
• Zarządzenie dyrektora w sprawie wprowadzenia instrukcji inwentaryzacyjnej,
• Zarządzenie dyrektora w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej,
• Zarządzenie dyrektora w sprawie zasad (polityki) prowadzenia rachunkowości.

Dodatkowo wzory zostaną podzielone według zakresu tzn. ogólne i dedykowane konkretnej instytucji.