Wypadki przy pracy. Praktyczna analiza przepisów, procedury postępowania, schematy i wzory + wzory do pobrania

Książka to praktyczny poradnik, który szczegółowo omawia, jak rozróżniać poszczególne rodzaje wypadków związanych z pracą i dokonać wyboru odpowiedniej procedury. Publikacja przedstawia również zasady prowadzenia postępowania związanego z badaniem okoliczności i przyczyn różnego typu wypadków, a także wskazuje, jakich innych obowiązków powinien dopełnić podmiot, w którym do takiego wypadku doszło, by ustrzec się błędów na wypadek kontroli Państwowej Inspekcji Pracy czy wniesienia pozwu do sądu.

Publikacja uwzględnia najnowsze orzecznictwo sądowe i zmiany w prawie pracy, które miały miejsce w 2023 r., oraz ich wpływ na poszczególne działania uprawnionych osób, wynikające z:

• ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 240), która wprowadziła do Kodeksu pracy pracę zdalną,
• rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 9.12.2022 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 2750).

W książce omówiono wszystkie działania, które umożliwiają zgodne z prawem wykonanie obowiązku ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, a także innych rodzajów wypadków, w tym zdarzenia traktowanego na równi z wypadkiem przy pracy, wypadku osoby podlegającej ubezpieczeniu niebędącej pracownikiem czy wypadków w drodze do pracy lub z pracy. Książka stanowi także wyczerpujące źródło informacji na temat:

• obowiązków w zakresie prowadzenia dokumentacji związanej z wypadkami w zakładzie pracy,
• zasad i trybu występowania z wnioskiem o świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego,
• procedur dotyczących analizy okoliczności i przyczyn zaistniałych wypadków pozwalających na wdrożenie skutecznej prewencji wypadkowej,
• warunków i zasad występowania płatników składek o dofinansowanie do działań na rzecz poprawy warunków pracy ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W szczególności w książce wskazano:

• kiedy należy powołać zespół powypadkowy,
• kto prowadzi postępowanie powypadkowe w zależności od rodzaju wypadku oraz podstawy zatrudnienia poszkodowanego,
• jak definiować cechy wypadku przy pracy pracownika i czy definicje te mają także zastosowanie do wypadków osób niebędących pracownikami oraz innych rodzajów wypadków niż wypadek przy pracy,
• kogo i jak należy poinformować o treści przygotowanej dokumentacji powypadkowej,
• jakich błędów należy wystrzegać się podczas prowadzenia postępowania powypadkowego,
• jaka jest procedura występowania o świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego po zaistnieniu wypadku,
• jak należy analizować zaistniałe zdarzenia i jakie podejmować działania, aby wypadki się nie powtarzały,
• kiedy można skierować wniosek do sądu cywilnego i o jakiego rodzaju świadczenia można się ubiegać,
• na co konkretnie płatnik składek może pozyskać środki z ZUS w ramach poprawy warunków pracy.

W publikacji zawarty został szczegółowy opis dokumentów związanych z poszczególnymi rodzajami analizowanych wypadków, które w pierwszej kolejności podlegają kontroli uprawnionych organów. Ponadto książka zawiera schematy pozwalające prześledzić procedurę każdego opisanego w niej rodzaju wypadku.

Walor kompleksowego opracowania tematu wypadków dopełnia przedstawienie w książce opisów wypadków nietypowych, takich jak np.:

• wypadki osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (od etapu wypełniania druku zawiadomienia o wypadku kierowanego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych),
• wypadek studenta,
• wypadek pracownika tymczasowego, który jest zleceniobiorcą,
• wypadek pracownika na terenie innego pracodawcy i kwestia udziału w postępowaniu przedstawiciela podmiotu, na terenie którego do tego wypadku doszło.

Problematyka ustalania okoliczności i przyczyn wypadków, wypełniania statystycznej karty wypadku oraz prewencji wypadkowej zilustrowana została dużą liczbą przykładów. W książce uwzględniono ponadto aktualne orzecznictwo sądowe oraz stanowiska organów państwa nadzorujących przestrzeganie prawa.

Dzięki tej książce Czytelnik dowie się m.in.:

• Czy każde zgłoszenie wypadku przez pracownika skutkuje powołaniem zespołu powypadkowego?
• Jakie zmiany wprowadziła do postępowania powypadkowego nowelizacja Kodeksu pracy związana z wprowadzeniem pracy zdalnej?
• Jakie obowiązki ma przedsiębiorca tuż po zaistnieniu wypadku zleceniobiorcy?
• Jakie wypadki podlegają zgłoszeniu organom (prokuratorze i okręgowemu inspektorowi pracy) i przez kogo?
• Jak postępować przy wypadku zbiorowym, gdy wśród poszkodowanych są osoby pracujące w różnych podmiotach?
• Czy pracodawca może być członkiem zespołu powypadkowego?
• Jakie zadania ma zespół powypadkowy ustalający okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy pracownika, a jakie właściwy podmiot przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy osoby ubezpieczonej niebędącej pracownikiem?
• Kiedy obecność alkoholu u poszkodowanego pozwala na to, by nie uznać zdarzenia za wypadek przy pracy, a kiedy wpływa na nieprzyznanie świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego?
• Czy wypadek w czasie przerwy w pracy musi być rozważany jako wypadek przy pracy?
• Czy wniosek o przeprowadzenie postępowania powypadkowego skierowany przez pracodawcę poszkodowanego do podmiotu, na terenie którego do niego doszło, jest wiążący dla tego podmiotu?
• Czy należy rozszerzyć skład zespołu powypadkowego pracodawcy o osobę reprezentującą podmiot, na terenie którego doszło do wypadku?
• Czy świadkiem w postępowaniu może być tylko świadek naoczny?
• Kto dokonuje kwalifikacji prawnej zdarzenia?
• Czy uraz psychiczny może być traktowany jako uraz w myśl ustawy wypadkowej?
• Czy w czasie delegacji służbowej może dojść tylko do wypadku traktowanego na równi z wypadkiem przy pracy, czy także do wypadku przy pracy?
• Czy protokół powypadkowy i dokumentacja powypadkowa to to samo?
• Jak należy rozumieć przyczyny wypadku (techniczne, organizacyjne i ludzkie)?
• Jak określić środki profilaktyczne po wypadku, gdy doszło do niego na terenie innego pracodawcy lub w podróży służbowej?

Publikacja pozwala sprawdzić, czy przyjęte i funkcjonujące w zakładzie procedury postępowania w zakresie wypadków różnego typu nie naruszają przepisów i zasad prawa pracy. Szczególną uwagę zwrócono przy tym na aspekt poszukiwania faktów i analizy dowodów służących ustaleniu wszystkich okoliczności zdarzenia oraz zaproponowano zagadnienia i konkretne pytania do wykorzystania w postępowaniu.

W publikacji czytelnik znajdzie również odpowiedzi na następujące pytania:

• Jak należy prawidłowo wypełnić statystyczną kartę wypadku (krok po kroku z objaśnieniem wszystkich pozycji i tabel oraz z wieloma przykładami)?
• Co to jest analiza wypadków i jak ją przeprowadzić w zakładzie pracy?
• Czemu służy analiza wypadków, jaki wpływ na nią ma proces oceny ryzyka zawodowego i kontrola stanowisk pracy oraz czy realizacja tego zadania przynosi wymierne efekty?
• Jakie działania musi podjąć pracodawca, gdy osoba stała się niepełnosprawna w wyniku wypadku przy pracy?
• Do jakiego rodzaju świadczeń jest uprawniony poszkodowany albo uprawniony członek rodziny? Czy pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia jakichkolwiek świadczeń bez postępowania sądowego?
• Jak prawidłowo rejestrować wypadki w zakładzie pracy?
• Dane o jakich wypadkach przy pracy należy przekazywać w ramach informacji ZUS-IWA? Czy ważna jest data zaistnienia wypadku, data sporządzenia dokumentacji czy data zatwierdzenia protokołu albo karty wypadku? Kiedy należy wpisać dokument do rejestru?
• Czy wypadki osób ubezpieczonych niebędących pracownikami także należy rejestrować?

W książce znajdują się przydatne wzory dokumentów. Są to m.in.:

• zgłoszenie wypadku przy pracy przez pracownika,
• zawiadomienie o wypadku samozatrudnionego,
• zgłoszenie wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
• notatka z oględzin miejsca zdarzenia,
• wyjaśnienia od poszkodowanego,
• informacje od świadka wypadku,
• protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy,
• karta wypadku osoby ubezpieczonej niebędącej pracownikiem,
• statystyczna karta wypadku przy pracy,
• rejestr wypadków przy pracy pracowników,
• rejestr wypadków przy pracy osób ubezpieczonych niebędących pracownikami.