Słowo. Struktura - znaczenie - kontekst

Monografia stanowi kontynuację badań nad współczesną polszczyzną prowadzonych przez łódzkich językoznawców. Autorami są również wybitni badacze, m.in. z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, a także uznani specjaliści z innych dyscyplin humanistycznych: literaturoznawstwa, kulturoznawstwa, prawa, filozofii oraz nauk społecznych (wiedzy o mediach i komunikacji społecznej). Publikacja poświęcona jest słowu jako jednostce systemu, tekstu i dyskursu. Autorzy skoncentrowali się na wartości słowa, analizie wybranych leksemów oraz słowach w określonych typach tekstów i dyskursów.

Mamy nadzieję, że lektura najnowszego tomu dotyczącego słowa, które stało się przedmiotem dociekań tak wielu badaczy reprezentujących różne dyscypliny i ośrodki naukowe, będzie wartościową oraz intelektualną podróżą po świecie form, znaczeń i kontekstów jednostek leksykalnych. Być może zainspiruje do podjęcia dalszych badań, a na pewno zwróci uwagę Czytelników na wyjątkową rolę słowa zarówno w życiu każdego użytkownika języka z osobna, jak i w życiu określonej wspólnoty dyskursywnej, wspólnoty komunikacyjnej czy - jeszcze szerzej - w życiu społeczeństw, które są nie tylko wyrazicielami słów, lecz także są przez słowa konstytuowane i kształtowane.

Spis treści

Wstęp 7

O słowie jako wartości i działaniu 13

Marta Wójcicka: Słowo jest jak ocean… Obraz słowa w wypowiedziach studentów 15
Edyta Pałuszyńska: Wartość słowa w dyskursie politycznym (na materiale publicystyki radiowej) 31
Marcin Hintz, Jarosław Płuciennik: Pismo, język i działanie w tradycji ewangelickiej 41
Jakub Pruś: Znaczenie znaczenia w argumentacji. Zarys argumentów semantycznych 53

O wybranych słowach — ich strukturze, znaczeniach, kontekstach 69

Krzysztof Kaszewski: Co dzisiaj może znaczyć czasownik ograć? 71
Beata Grochala: Agresja i agresywny w dyskursie sportowym 83
Katarzyna Burska: Dajdaje, parówy i galerianki — o określeniach piłkarzy i kibiców zwaśnionych klubów 95
Beata Kacperska: Facebookowicz, youtuber, szafiarz i inni — o nowych nazwach użytkowników internetu 117
Maria Stryszewska: Propsowanie zawsze na propsie, czyli ocena stabilności ekspresywnej i semantycznej leksemu props oraz wyrazów pochodnych 131
Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz: Nie-Polak, anty-Polak, post-Polak — w systemie języka polskiego i dyskursie publicznym 145
Elwira Olejniczak: Konceptualizacje pojęcia naród w najnowszym dyskursie publicznym na tle definicji słownikowych 163
Ewa Krawczyk: Produkt polityczny plus — budowa nazw własnych z członem plus i ich perswazyjna rola w dyskursie politycznym 175
Aleksandra Kujawiak: Gorąca szkolna wiosna czy przystawienie władzy pistoletu do skroni? — dyskursywny obraz strajku nauczycieli w wybranych tygodnikach opinii z 2019 roku 189
Beata Burska-Ratajczyk, Radosław Burski: Sprawstwo, podżeganie, pomocnictwo, poplecznictwo, paserstwo — słownikowa a prawna interpretacja nazw form zjawiskowych i wybranych typów rodzajowych przestępstw 205
Michalina Biernacka: Słownictwo lapsologiczne w fonodydaktyce — rozważania terminologiczne w świetle wybranych wyników badań ankietowych 221
Alicja Cimała: Problematyczna natura definicji wybranych terminów z zakresu architektury 237
Katarzyna Wyrwas: Zapożyczenia w staro- i średniopolskim słownictwie budowlanym 247
Jadwiga Bieniek: Mikrotoponimia Pienińskiego Parku Narodowego 257
Renata Marciniak-Firadza: Słowo: struktura — znaczenie — kontekst w dziecięcym interpretowaniu rzeczywistości (neologizmy słowotwórcze i semantyczne dzieci w wieku przedszkolnym) 269

O słowach w wybranych tekstach 285

Dorota Samborska-Kukuć: Słowa szańce i słowa kamuflaże w listach miłosnych księdza Antoniego Szandlerowskiego 287
Beata Burska-Ratajczyk: Artystyczne wykorzystanie leksemu ściana w powieści Wyć się chce Beaty Ostrowickiej 301
Joanna Bachura-Wojtasik: „Holokaust domaga się słów, nawet jeśli zmusza do milczenia” (A. Rosenfeld). Figury konceptualne w słuchowisku Kto się nie schowa, ten kryje autorstwa Marty Rebzdy 313
Kinga Sygizman: Słowo wśród dźwięków. Rodzaje i znaczenie słowa w reportażu radiowym na przykładzie audycji Katarzyny Michalak 325
Monika Worsowicz: Co znaczy „zmienić wygląd”? Leksyka w cyklu publikacji poświęconych metamorfozom czytelniczek w miesięczniku poradnikowym „Claudia” 339
Agnieszka Wierzbicka: Słowo jako oręż — różne odsłony wojny kibicowskiej na łódzkich murach 355
Bartłomiej Cieśla: Słowo wstępu w przemówieniach motywacyjnych 369
Katarzyna Jachimowska: Kompetencja leksykalna dzieci z zaburzeniami słuchu na przykładzie szkolnego gatunku wypowiedzi (charakterystyka postaci) — studium indywidualnych przypadków 391
Grzegorz Rudziński: Ranga słów w opracowaniach wiedzy historycznej dla polskich maturzystów i dla cudzoziemców 401
Aleksandra Goszczyńska: Staropolskie słowniki turecko-polski Bartłomieja Georgiewicza i polsko-turecki Marcina Paszkowskiego — zależności 415