Przestrzeń wolności religijnej w Polsce, Czechach i Niemczech. Analiza prawna

W niniejszej książce, będącej uzupełnieniem przywołanej monografii, zespół autorski postawił sobie za zadanie odpowiedzieć na te same pytania, ale za pomocą innego instrumentarium badawczego. Analizie poddano zarówno indywidualną wolność sumienia i religii, będącą prawem podmiotowym przysługującym każdej jednostce, jak też kolektywną wolność religijną, która urzeczywistnia się w możliwości wspólnotowego uzewnętrzniania przekonań religijnych, ale także w prawie do tworzenia kościołów i związków wyznaniowych, a następnie w zasadach ich funkcjonowania.

Spis treści

Wstęp

Rozdział I.
Rozwój wolności religii oraz regulacji dotyczących kościołów
i związków religijnych - Polska, Czechy, Niemcy (Piotr Szymaniec)
1.1. Wolność religijna w Rzeczypospolitej Obojga Narodów
1.2. Państwo i religia w Rzeszy Niemieckiej od XVI do XVIII w.
1.3. Przeobrażenia wolności religijnej i stosunku do religii na
ziemiach czeskich w XVIII i w I połowie XIX w.
1.4. Stosunek do religii i poglądy na temat wolności religijnej
na ziemiach polskich w okresie zaborów
1.5. Religia i wolność religijna w XIX-wiecznych Niemczech
1.6. Przemiany podejścia do religii na ziemiach czeskich w II
połowie XIX i u progu XX w.
1.7. Religia i wolność religii w poglądach głównych polskich
ruchów politycznych u schyłku XIX i na początku XX w.
1.8. Religia i wolność religii w międzywojennej Czechosłowacji
1.9. Wolność religii w Polsce po odzyskaniu niepodległości
1.10. Wolność religii i stosunki państwo-kościoły w międzyŞ
wojennych Niemczech
1.11. Wolność religii w "Polsce Ludowej"
1.12. Wolność religii w RFN
1.13. Wolność religii w Czechosłowacji i Republice Czeskiej
do okresu transformacji ustrojowej
1.14. Wolność sumienia i wyznania w Polsce po 1989 r.
1.15. Podsumowanie

Rozdział II.
Wolność sumienia i religii - aspekty prawnomiędzynarodowe oraz konstytucyjne na przykładzie regulacji prawa polskiego, niemieckiego i czeskiego (Ewa Tuora-Schwierskott)
2.1. Wolność sumienia i wyznania w prawie międzynarodowym i europejskim
2.1.1. Akty prawne Organizacji Narodów Zjednoczonych i inne regulacje o charakterze ogólnym
2.1.2. Akty prawne europejskiego systemu ochrony praw
człowieka
2.1.3. Prawo pierwotne i wtórne Unii Europejskiej
2.1.4. Inne regionalne akty prawne
2.2. Formy ochrony wolności sumienia i religii
2.2.1. Wolność sumienia a wolność religii
2.2.2. Prawo do posiadania i zmiany religii
lub światopoglądu
2.2.3. Manifestacja poglądów jednostki
2.2.4. Formy ochrony wolności sumienia i religii
2.2.4.1. Kult (Worsbip)
2.2.4.2. Nauczanie jako forma ochrony wolności
sumienia i religii
2.2.4.3. Ochrona w formie obrzędów i praktyk
(observance i practice)
2.2.4.4. Wolność od przymusu w sprawach
sumienia i religii
2.2.4.5. Zakaz dyskryminacji
2.2.4.6. Granice wolności sumienia i religii
2.2.5. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka
2.2.6. Podsumowanie
2.3. Definicja pojęć: sumienia, wiary i myśli. Uwagi na tle niemieckiej doktryny prawa
2.3.1. Wolność sumienia
2.3.2. Wolność wiary
2.3.3. Wolność myśli
2.4. Definicja sumienia w doktrynie niemieckiego prawa konstytucyjnego
2.4.1. Forum internum
2.4.2. Powaga decyzji sumienia
2.4.3. Wpływ socjalizacji jednostki na wybór sumienia -
sumienie a religia
2.4.4. Ostateczny kształt definicji sumienia
w niemieckim orzecznictwie
2.4.5. Podsumowanie
2.5. Wolność sumienia i religii w systemach prawnych Polski, Niemiec i Czech
2.5.1. Dane statystyczne dotyczące wyznawców
w poszczególnych krajach
2.5.2. Postanowienia o randze konstytucyjnej
2.5.3. Rejestracja kościołów i związków wyznaniowych
w prawie czeskim, niemieckim i polskim
2.5.4. Przynależność do kościoła lub związku
wyznaniowego
2.5.5. Elementy wolności sumienia i religii
2.5.6. Prawo do milczenia w sprawach religii
i światopoglądu
2.5.7. Zakaz dyskryminacji na tle religijnym i światopoglądowym
2.5.8. Odmowa służby wojskowej
2.5.9. Związki religijne a nauczanie religii
2.5.10. Ograniczenia korzystania z wolności sumienia
i religii
2.5.11. Podsumowanie

Rozdział III.
Ochrona wolności sumienia i wyznania w Polsce, Niemczech i Czechach ze szczególnym uwzględnieniem regulacji karnoprawnej (Małgorzata Sosnowska)
3.1. Gwarancje wolności religijnej w umowach międzynarodowych wiążących Polskę, Niemcy i Czechy
3.2. Wybrane formy prawne ochrony wolności religijnej
w Polsce, Niemczech i Czechach ze szczególnym
uwzględnieniem ochrony karnoprawnej
3.2.1. Ochrona wolności religijnej w Polsce
3.2.2. Regulacje chroniące wolność sumienia i wyznania
w polskim prawie karnym
3.2.3. Ochrona wolności religijnej w RFN
3.2.4. Regulacje chroniące wolność religijną
w niemieckim prawie karnym
3.2.5. Ochrona wolności religijnej w Republice Czeskiej
3.2.6. Regulacje chroniące wolność religijną w czeskim
prawie karnym
3.2.7. Podsumowanie

Zakończenie

Bibliografia