Wspomnienia sny myśli

Wiosną 1957 roku, w wieku osiemdziesięciu czterech lat, Carl Gustav Jung, po długich namowach zdecydował się opowiedzieć historię swojego życia. Była to trwająca kilka lat seria rozmów z koleżanką i przyjaciółką Anielą Jaffé. Pierwsze oraz ostatnie rozdziały napisał Jung samodzielnie, niektóre są adaptacjami wcześniej publikowanych esejów, pozostałe to autoryzowany wywiad z redakcją i poprawkami Junga.

Jung opisał swoje życie poczynając od najwcześniejszych wspomnień, snów i wizji z okresu dzieciństwa. Wspomina lata nauki w szkole, okres studiów medycznych w Bazylei małżeństwo i życie rodzinne a także liczne, nieraz egzotyczne podróże. Trzeba podkreślić, że Jung był intelektualnym klejnotem końca XIX w. – w tamtym stuleciu urodził się i odebrał edukację ukończył medycynę (specjalizacja w psychiatrii) i w wieku 27 lat obronił doktorat na Uniwersytecie w Zurychu. Był profesorem Politechniki Federalnej w Zurychu i Uniwersytetu w Bazylei, otrzymał szereg tytułów honoris causa na wielu uniwersytetach świata, znał gruntownie historię i mitologię tak współczesną jak i starożytną w czym pomocna była biegłość w łacinie, grece, francuskim, czy angielskim, znał także podstawy arabskiego oraz swahili. To bogate podłoże intelektualne owocowało ideami, które wyrażone i sformułowane przez Junga zmieniły świat, jaki znamy, pozostawiając nam obraz psychologii człowieka, która pomaga jednostkom zrozumieć własne życie oraz stanowi mapę drogową pomocną w bardziej świadomym i wypełnionym większym sensem życiu.

Ta wyjątkowa autobiografia, w przeciwieństwie do większości podobnych publikacji nie jest chronologiczną serią dat, wydarzeń i spotkanych ludzi, ale przede wszystkim fascynującym spojrzeniem na wewnętrzne doświadczenia Junga, jego marzeń, wizji i doświadczeń, które ukształtowały rozumienie psychiki człowieka XX w.

Dzieląc się swoimi snami, Jung pokazuje, jak ważne jest stosowanie interpretacji marzeń sennych w celu zrozumienia własnego życia; sposobu, w jaki funkcjonujemy w świecie, powtarzających się wzorców, które nieświadomie kierują naszymi zdarzeniami i wyborami, a także jak uczyć się interpretacji snów, aby uzyskać dostęp do naszej wewnętrznej mądrości, pozwalającej przekształcać i osiągać potencjał każdego człowieka.

We „Wspomnieniach, snach wizjach” Jung opowiada także o swoich związkach z Zygmuntem Freudem i ich rozstaniu, co doprowadziło do „nocnej podróży” Junga. Być może właśnie ta uzdrawiająca podróż i jego własne doświadczenie ze zranieniem oraz traumami z dzieciństwa uczyniło Junga wielkim uzdrowicielem oraz przykładem i nadzieją dla milionów ludzi na całym świecie (tak przynajmniej uważa wielu analityków i psychoterapeutów z różnych szkół – np. Winnicot).

W tej książce, w przystępny i zrozumiały sposób Jung dzieli się spostrzeżeniami na temat teorii oraz praktyki psychiatrycznej i psychoanalitycznej, wyjaśnia skąd się wzięły i jak powstawały niektóre z kluczowych pojęć analizy jungowskiej, jak typy psychologiczne, ekstrawertyzm, introwertyzm, persona, cień, anima / animus, Jaźń pojęcie nieświadomości indywidualnej i zbiorowej czy synchroniczność. Opisuje także tło, treść (w skróconych omówieniach) oraz własne refleksje na temat swoich kluczowych prac, takich jak typy psychologiczne, symbole transformacji, energii psychicznej, relacje między ego a nieświadomością i wiele innych.

Jest to fascynująca podróż rzucająca tło oraz będąca zarazem gruntowną i przydatną podstawą pozwalającą lepiej rozumieć inne pisma Junga. Jeśli czytelnik nie zna prac Junga – to zdecydowanie warto zacząć wszelką lekturę jego spuścizny właśnie od tej pozycji.

Dla czytelników, którzy są miłośnikami listów, książka zawiera wcześniej niepublikowaną korespondencję pomiędzy Jungiem a Freudem oraz innymi znaczącymi osobami.

W miarę lektury czytelnik zauważy, że Jung to równie charyzmatyczny, co zajmujący i dowcipny gawędziarz, zaś „Wspomnienia, sny, myśli” okażą się wciągającym, fascynującym, łatwym w czytaniu dziełem, pełnym bogatych opisów i anegdot o życiu wewnętrznym (i zewnętrznym!) tego wielkiego umysłu XX stulecia. A przy tym wszystkim Jung prezentuje pełną skromności i pokory, głęboką i nie pozbawioną humoru, bardzo rzadko spotykaną świadomość. Na łamach książki przewija się teza, że cała wiedza i dzieło Junga – jego zdaniem – wcale nie należy do niego, ani nie jest jego osobistym „wytworem”. Z niezwykłą pokorą i skromnością Jung sugeruje, że to, co dane mu było opisać i doświadczyć jest raczej przepływem pewnej uniwersalnej wiedzy, której jedynie w swoim jednostkowym, ponad 80-letnim życiu autor pozwolił zaistnieć i wyrazić bądź nadać formę.

Już w latach 30-tych XX w. pisze mianowicie:

(…) Chociaż powstają one (powszechnie akceptowane idee) w określonym czasie, to są i zawsze były bezczasowe; wyłaniają się z tego obszaru pro-kreatywnego życia psyche, z którego efemeryczny umysł pojedynczego człowieka wzrasta na podobieństwo rośliny, rozkwita, wydaje owoc i nasienie, a później usycha i obumiera. Idee wyskakują ze źródła, które nie mieści się w zakresie osobistego życia pojedynczej osoby. My nie tworzymy idei; to one nas tworzą.

C.G. Jung; („Modern Man in Search of a Soul” Harcourt, Brace&World, Inc. str.115)

Na początku autobiografii Jung ujmuje to takimi słowy:

„Życie zawsze przypominało mi roślinę żyjącą ze swego kłącza. Właściwe życie rośliny jest niewidoczne, tkwi bowiem w kłączu. To, co można ujrzeć nad powierzchnią gruntu, wytrzymuje zaledwie jedno lato, później więdnie — efemeryczna zjawa. Kiedy się pomyśli o nieustannym powstawaniu i przemijaniu życia i kultur, odnosi się wrażenie, że to nieskończona marność; nigdy jednak nie straciłem poczucia, że jest to coś, co żyje i trwa w ciągu wieczystej przemiany. To, co widać, to kwiat — kwiat przemija. Kłącze trwa.

W gruncie rzeczy godne opowiadania wydają mi się te tylko wydarzenia z mego życia, w których świat nieprzemijający wdziera się w świat, który przemija. Dlatego też mówię głównie o przeżyciach wewnętrznych. Do nich należą moje sny i marzenia. One też stanowiły tworzywo mej pracy naukowej.”

Książka „Wspomnienia, sny, myśli” ukazała się w kilkudziesięciu językach świata, w milionach egzemplarzy stanowiąc nieustającą inspirację dla milionów ludzi na całym świecie.