Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz

Prezentowany Komentarz zawiera omówienie przepisów ustawy z dnia 13.10.1998 r.– o systemie ubezpieczeń społecznych. Publikacja została napisana przez wybitne grono specjalistów pod redakcją SSN Beaty Gudowskiej oraz SSN Jolanty Strusińskiej-Żukowskiej, przez co wyróżnia się praktycznym odniesieniem do rzeczywistych problemów wykładni ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W sposób wyczerpujący i zarazem praktyczny prezentowana pozycja pozwala zapoznać się z kwestiami dotyczącymi m.in.:

• zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym;
• zasad ustalania składek na ubezpieczenie społeczne;
• zgłoszenia do ubezpieczenia, prowadzenie kont i rejestrów oraz zasady rozliczania składek i zasiłków;
• Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Funduszu Rezerwy Demograficznej;
• obowiązków ubezpieczonych oraz trybu odwoławczego;
• zwrotu nienależnie pobranych świadczeń oraz odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczeń;
• kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych;
• odpowiedzialności za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy.

Niniejsze, 2. wydanie, bazując na tekście jednolitym z 24.10.2013 r. (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442), uwzględnia omówienie najnowszych zmian, w tym m.in.:

• zmianę art. 47 ust. 4b i 4e ustawą z 19.8.2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. Nr 199, poz. 1175), zgodnie z którą płatnik składek jest obowiązany opłacać należności z tytułu składek w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia swojego rachunku bankowego lub obciążenia rachunku płatniczego płatnika w instytucji płatniczej w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych;
• zmianę art. 24 ust. 4, art. 41 ust. 8 i art. 41 ust. 9 oraz dodanie art. 41 ust. 8b, art. 47 ust. 3c ustawą z 16.9.2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz.1378), w której dokonano zmiany okresu przedawnienia z tytułu nieopłaconych składek oraz okresu przedawnienia z tytułu nienależnie opłaconych składek;
• zmianę art. 16 ust. 1b, art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawą z dnia 21.12.2011 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 291, poz. 1706); z nowelizacją stopa procentowa składki na ubezpieczenie rentowe została podniesiona z 6% podstawy wymiaru na 8% podstawy wymiaru;
• zmianę art. 9 ust. 6b ustawą z 28.5.2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 675); zmiana dotyczy pracowników, którzy w czasie urlopu rodzicielskiego wykonują pracę u pracodawcy, który udzielił im urlopu rodzicielskiego, podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne zarówno z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego jak i z tytułu wykonywania dodatkowej pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego;
• nowelizację z 26.7.2013 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 983), w której dokonano obszernej zmiany przepisów wprowadzając opłacanie przez ZUS składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, finansowanych ze środków budżetowych, za osoby niezatrudniające pracowników, które zawieszą wykonywanie prowadzonej działalności na okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem okresie zawieszenia działalności;
• zmianę art. 20 ust. 3 ustawą zmieniającą z 26.7.2013 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 983); zmiana dotyczy sposobu ustalania ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu temu podlegają dobrowolnie;
• obszerną nowelizację z 6.12.2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych (Dz. U. poz. 1717), w wyniku której wykreślono przepisy dotyczące zakładów emerytalnych oraz emerytur dożywotnich, ponieważ emerytury, w tym emerytury obliczone z uwzględnieniem środków przekazanych z OFE będą wypłacane wyłącznie przez ZUS, a emerytury dożywotnie w ogóle nie będą przyznawane ani wypłacane;
• dodanie art. 68a oraz art. 77 ust. 2 pkt 9 ustawą z 8.11.2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1623); zgodnie z nowelizacją Prezes ZUS utworzył specjalny punkt kontaktowy zajmujący się wymianą e-informacji o osobach korzystających ze świadczeń zabezpieczenia społecznego;
• zmianę art. 4 pkt 2 lit. w, art. 6 ust. 2a-2c, art. 16 ust. 6b oraz dodanie art. 18 ust. 5e ustawą z 4.4.2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r. poz. 567), w której zgodnie z nowelizacją płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta – w stosunku do osób otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy;
• zmianę art. 41 ust. 10, art. 50 ust. 3, art. 50 ust. 9 oraz dodanie art. 50 ust. 14–16 ustawą z 14.3.2014 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 598), zgodnie z którą płatnicy składek zostali zwolnieni z obowiązku przekazywania informacji, w imiennych raportach miesięcznych, w przypadku pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne za bezrobotnych bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Publikacja została wzbogacona zagadnieniami doktrynalnymi, najbardziej aktualnym orzecznictwem oraz objaśnieniami dotyczącymi innych aktów prawnych związanych z tematyką systemu ubezpieczeń społecznych.

Komentarz do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został przygotowany z myślą o praktykach: dla sędziów, adwokatów, radców prawnych, pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Może być jednak przydatny także pracodawcom oraz samym ubezpieczonym.