Dzień Dobry! Część 1. Podręcznik do nauki języka polskiego jako obcego z ćwiczeniami dla początkujących (poziom A1)

Szóste poprawione wydanie popularnego podręcznika "Dzień Dobry!" autorstwa Aleksandry Janowskiej i Magdaleny Pastuchowej do nauki języka polskiego dla początkujących i obcokrajowców rozpoczynających naukę na poziomie A1.

Przedstawiamy nowe wydanie podręcznika "Dzień dobry", z powodzeniem stosowanego od kilku już lat na wielu uczelniach prowadzących lektoraty języka polskiego jako obcego. Zgodnie z sugestiami lektorów i studentów postanowiłyśmy podzielić książkę na dwie części. Pierwsza (lekcje 1 - 48) obejmuje swoim zakresem certyfikacyjny poziom podstawowy A1, druga zaś poziom A2. W stosunku do wcześniejszych wydań zmienione zostały tylko lekcje powtórzeniowe, układ pozostałych pozostawiłyśmy bez zmian.

Podręcznik "Dzień dobry" jest efektem naszych kilkuletnich doświadczeń w pracy ze studentami rozpoczynającymi naukę języka polskiego. Jest to ten etap w uczeniu się języka polskiego, który wymaga szczególnego zaangażowania z obu stron - studenta i nauczyciela. Im więcej zatem będzie do ich dyspozycji materiałów dydaktycznych - podręczników, zbiorów gier językowych czy ćwiczeń gramatycznych - tym lepiej. Nasz podręcznik przeznaczony jest dla uczniów, którzy nie mają dużych doświadczeń w uczeniu się gramatyki - nawet języka ojczystego. Komentarz językowy został więc ograniczony do minimum; terminologię wprowadzamy w wypadkach, naszym zdaniem, absolutnie niezbędnych. Przyjęłyśmy również zasadę niewprowadzania języka-medium, co znacznie rozszerza krąg odbiorców - z podręcznika mogą korzystać przedstawiciele różnych grup etnicznych. Podkreślmy jednak, iż nie jest to samouczek - konieczny jest tu nauczyciel prowadzący, który będzie potrafił wyjaśnić zjawiska gramatyczne oraz sprawdzić i ocenić poprawność wypowiedzi. (fragment Wstępu)

Nagrania oraz klucz do ćwiczeń do podręcznika Dzień Dobry! znajdują się na stronach Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w zakładce PUBLIKACJE.

Czas przewidziany na realizację jednej jednostki lekcyjnej to 90 minut, choć oczywiście od nauczyciela zależy czas, jaki przeznaczy na poszczególne ćwiczenia.

Każda lekcja zbudowana jest z czterech części:
1. krótki tekst lub dialog,
2. część komunikacyjna, której zadaniem jest uruchamianie kompetencji komunikacyjnej studenta, jej kształcenie i ćwiczenie,
3. część gramatyczna - posługujemy się tu zdaniami przykładowymi bądź prostymi tabelami dla wprowadzenia struktur gramatycznych,
4. ćwiczenia.

Kolejność realizacji poszczególnych części uzależniona jest od aktywności grupy, jej liczebności lub po prostu od pomysłu nauczyciela.

Autorki starały się stworzyć uczącemu się możliwość przyswojenia polszczyzny potocznej, żywej i pełnej ekspresji. Krótkie dialogi i teksty monologowe, wzorowane na mowie codziennej, są pretekstem do formułowania własnych sądów i opinii na tematy najbardziej zajmujące, dotyczące zwykłych spraw zwykłych ludzi. Bohaterem książki jest rodzina Orłowskich; ich perypetie, mniejsze i większe problemy stwarzają okazję do pokazania zarówno wartości uniwersalnych, jak i naszej polskiej kultury. Stąd obecność w podręczniku obrazów np. Tarasina, Beksińskiego, zdjęć krajobrazów, zabytków polskich.  Nie zabrakło też fragmentu kolędy i opisu obyczajów.

Na zakończenie należy wspomnieć jeszcze o roli marginesów w podręczniku. Wypisane zostały na nich wyrazy w formach podstawowych - a więc np. rzeczowniki w mianowniku, czasowniki w bezokoliczniku - dzięki czemu uczący się będzie mógł z łatwością, jeśli zajdzie taka potrzeba, korzystać ze słownika dwujęzycznego. Na marginesie pojawiają się ponadto informacje gramatyczne, często niemożliwe do odnalezienia w innym słowniku, na przykład końcówki dopełniacza, czy przynależność koniugacyjna danego czasownika. Oczywiście są one również przeznaczone do robienia własnych notatek.

O autorach

Dr hab. Aleksandra Janowska - jest adiunktem w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego. W jej dorobku naukowym znajduje się wiele artykułów poświęconych historii języka polskiego, zwłaszcza słowotwórstwu. Jest autorką książek:"Funkcje przestrzenne przedrostków czasownikowych w polszczyźnie","Polisemia staropolskich czasowników. Źródła, swoistość, konsekwencje", "Słowotwórstwo czasowników staropolskich. Stan i tendencje rozwojowe" (współautorstwo), "Szkolny słownik terminów gramatycznych" (współautorstwo). Od 1991 roku współpracuje ze Szkołą Języka i Kultury Polskiej UŚ. Przez wiele lat zajmowała się nauczaniem cudzoziemców rozpoczynających naukę języka polskiego.

Dr Magdalena Pastuch (Pastuchowa) jest adiunktem w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego. W kręgu jej zainteresowań znajduje się przede wszystkim leksykalna semantyka historyczna. Jest autorką książek:"Zmiany semantyczne i strukturalne czasowników odrzeczownikowych w polszczyźnie","Ukryte dziedzictwo. Ślady dawnej leksyki w słownictwie współczesnej polszczyzny". Opracowała także - jako współautorka - słowotwórstwo czasowników staropolskich ("Słowotwórstwo czasowników staropolskich. Stan i tendencje rozwojowe"). Interesuje się polszczyzną regionalną (współautorstwo książki "Polszczyzna Zagłębia"). Ma w swoim dorobku również artykuły dotyczące polszczyzny współczesnej. W latach 1998 - 2003 pracowała jako lektor na Uniwersytecie w Turynie. Od kilkunastu lat współpracuje ze Szkołą Języka i Kultury Polskiej.

SPIS WPROWADZONYCH ZAGADNIEŃ GRAMATYCZNYCH

Podręcznik Dzień Dobry! część 1. Poziom A1

lekcja 1
polski alfabet

lekcja 2
odmiana czasownika być

lekcja 3
narzędnik I. poj. i l.mn. rzeczownika
odmiana: mieć na imię, nazywać się

lekcja 4
konstrukcje składniowe typu:
On jest + narzędnik, To jest + mianownik

lekcja 5
rodzaj gramatyczny;
zaimki ten, tamten

lekcja 6
odmiana czasownika mieć,
biernik I. poj. rzeczownika i przymiotnika

lekcja 7
koniugacja -ę, isz (II), -m, -sz (III)

lekcja 8
koniugacja -ę, -esz (I)
przysłówki częstotliwości: nigdy, czasami, często

lekcja 9
narzędnik I. poj. i I. mn. przymiotników
biernik zaimków osobowych

lekcja 10
odmiana czasowników typu: nosić

lekcja 11
konstrukcje składniowe typu: jechać + narzędnik
odmiana czasowników: jechać, iść
dopełniacz i. poj. rzeczowników

lekcja 12
czasownik być w przeczeniach
dopełniacz zaimków osobowych

lekcja 13
dopełniacz i. poj. przymiotników,
zamiana formy biernikowej na dopełniaczową przy czasownikach zaprzeczonych

lekcja 14
dopełniacz posesywny
zaimki dzierżawcze

lekcja 15
czasowniki z rekcją dopełniaczową: słuchać, bać się, potrzebować, uczyć się, szukać

lekcja 16
odmiana czasownika móc
czasowniki modalne + bezokolicznik

lekcja 17
liczebniki do 100

lekcja 18
dopełniaczowe i biernikowe formy zaimków osobowych po przyimkach

lekcja 19
czasowniki z rekcją narzędnikową: bawić się, interesować się, opiekować się
narzędnik zaimków osobowych

lekcja 20
określanie czasu - godziny

lekcja 21
określanie czasu - pytanie: O której godzinie1

lekcja 22
koniugacje - powtórzenie strona zwrotna czasowników

lekcja 23
czas przeszły

lekcja 24
mianownik i biernik I. mn rzeczowników i przymiotników niemęskoosobowych
odmiana czasownika jeść

lekcja 25
czas przeszły czasowników na -eć
dopełniacz I. mn. rzeczowników i przymiotników

lekcja 26
formy czasu przeszłego czasownika być w zdaniach zaprzeczonych typu: Nie było tutaj Piotra.

lekcja 27
czas przeszły czasownika iść
przyimki no i do jako określenia kierunku

lekcja 28
określania czasu - dni tygodnia
odmiana rzeczownika: tydzień

lekcja 29
miejscownik I. poj. i mn. rzeczowników

lekcja 30
miejscownik i. poj. i mn. zaimków i przymiotników

lekcja 31
pytania typu: O kim (o czym) rozmawiacie?

lekcja 32
rekcją przyimków

lekcja 33
aspekt, czas przyszły czasowników dokonanych i niedokonanych (typu: będę mówić)

lekcja 34
aspekt - czasowniki nieregularne
czas przyszły typu: będę mówił

lekcja 35
użycie form dokonanych i niedokonanych czasowników
czasowniki fazowe zaczynać, kończyć + czasowniki niedokonane
określenia czasu: nagle, za chwilę + czasowniki dokonane

lekcja 36
zaimki nieokreślone typu: ktoś, coś, jakiś
formy grzecznościowe: Czy możesz podać mi cukier?

lekcja 37
rekcją liczebników

lekcja 38
określenia miary z dopełniaczem

lekcja 39
określenia czasu - nazwy miesięcy

lekcja 40
celownik I. poj. i I. mn. rzeczowników i zaimków

lekcja 41
przymiotniki a przysłówki: mato - mały, dużo - duży

lekcja 42
zdania okolicznikowe l

lekcja 43
mianownik I. mn. rzeczowników męskoosobowych

lekcja 44
przymiotnik przy rzeczownikach męskoosobowych w mianowniku

lekcja 45
liczebniki od 100 do 1000

lekcja 46
dopełniacz i biernik I. mn. rzeczowników i przymiotników męskoosobowych

lekcja 47
konstrukcje porównawcze typu: tak ...,jak...

lekcja 48
stopniowanie przymiotników